Afgelopen zondag, 2 april 2023, overleed karmeliet en hoogleraar spiritualiteit Kees Waaijman in de leeftijd van 80 jaar. Zijn oud-leerling Marinus van den Berg herinnert hem als een wegwijzer naar een nieuw begin, "een bron waar ik nog steeds uit mag putten".
Door Marinus van den Berg
Het was na het lezen van het boek Het einde van het conventionele christendom van W.H. van de Pol dat voor mij - door herkenning - veel ging schuiven. Het was eind jaren zestig, ik was enkele maanden in het noviciaat van de paters karmelieten in Boxmeer. Er kwamen vragen op over Gods Almacht en Gods wil en hoe ik me dat moest voorstellen. Vragen over bidden dat al gemakkelijk een wensenlijstje was alsof ik me tot een soort sinterklaas wendde.
Psalmen
In die tijd kwam Kees Waaijman op mijn pad. Hij hielp me om Hebreeuws te kunnen lezen. Op verzoek van Gerard Zuidberg kwam hij naar Huis ter Heide in Utrecht (waar wij katholieke theologiestudenten woonden) om met ons psalmen te lezen. Ik ben hem altijd dankbaar geweest voor die lessen maar het meest nog wel voor zijn denken over de Godsnaam: 'Wees-wees-er-Wezer' was voor mij een nieuw begin.
Zijn boek over Martin Buber [1] hielp me om geloven als een bevrijdende beweging te zien. Het was een appel om er te zijn voor de ander en ook jij mag er zijn, maar het was ook een bemoediging, een bevestiging: je bent niet alleen, je ben niet overgeleverd aan een zinloze leegte. In de ander is de Ander. Dat is niet allereerst zonneklaar zoals de koffie klaar staat, maar een uitnodiging tot eerbied, tot respect voor de kwetsbare. Het was een anders gaan kijken naar de ander en door die ander naar mezelf.
Bron
Zo was de kennismaking met de wereld van Kees Waaijman voor mij een nieuw begin, een bron waar ik nog steeds uit mag putten. In een van zijn boeken las ik de zin: “Doortastendheid tast mis.” Het staat in zijn boek over psalm 119. [2] Een psalm over nabijheid en afstand. In dit strelende boek lezen helpt mij om de verleiding te weerstaan om op alles grip te willen hebben. Alles onder controle.
Kees schreef in die jaren ook een boekje over bidden dat Dichterbij komen heet. In de dichtbundel van Amanda Gorman, Noem ons wat we dragen, las ik: “We vragen ons af hoe dicht / we bij het licht kunnen komen / Voordat we onze ogen sluiten.” [3] Geloven als een weg om dichterbij het mysterie te komen in eerbied voor de ander die Anders is. Mag Kees in dat Licht gedragen zijn dat in de Paaswake de weg vooruit wijst.
[1] Kees Waaijman, De mystiek van Ik en Jij, Bijleveld, 1976
[2] Kees Waaijman, Hoe streelt jouw zegging mijn gehemelte, Ten Have 2012
[3] Amanda Gorman, Noem ons wat we dragen, gedichten Meulenhoff, 2023
Kees Waaijman (1942-2023) trad in 1960 in bij de Karmelorde. In 1969 volgde zijn priesterwijding. Waaijman doceerde aan de Universiteit voor Theologie en Pastoraat in Heerlen en aan de Radboud Universiteit Nijmegen, aan die laatste universiteit vanaf 1984 in de functie van hoogleraar spiritualiteit. Hij promoveerde cum laude op een proefschrift over de mystiek in 'Ich und Du' van Martin Buber. Reeds in dit proefschrift is de omschrijving te vinden van spiritualiteit als het betrekkingsgebeuren tussen God en mens. Deze omschrijving zou later de kern worden van zijn handboek Spiritualiteit. Vormen, grondslagen, methoden', dat in vele talen vertaald werd en hem tot een internationaal vermaarde autoriteit op het gebied van spiritualiteitsstudies maakte. Vanaf de oprichting in 1968 was Waaijman betrokken bij het Titus Brandsma Instituut, waarvan hij tweemaal directeur werd.
Aanstaande woensdagmiddag 5 april is Kees opgebaard in het Titus Brandsma Memorial, Stijn Buysstraat 11 te Nijmegen. Van 14.00 uur tot 17.00 uur is er gelegenheid om afscheid te nemen. De afscheidsviering vindt plaats op zaterdag 8 april om 10.30 uur in de Titus Brandsma Gedachteniskerk, Keizer Karelplein 19 te Nijmegen (parkeren kan bij parkeergarage Keizer Karel). Om 12.30 uur zal de begrafenis zijn op het kloosterkerkhof te Boxmeer, Kerkpad 1.
Bron: Huub Welzen O.Carm, Prior Provinciaal
Lees ook het interview met Kees Waaijman over zijn handboek 'Spiritualiteit'.
