De wereld belangrijk vinden

31 augustus 2020

Waar je hart is daar is je schat. Je schat vertegenwoordigt een hele wereld. En waar het hart lijdt, gaat een wereld verloren. "De wereld belangrijk vinden zonder vastklampen is voor mij openstaan voor wat er mooi en schoon is en intens te genieten. Tegelijk wil ik me verhouden tot wat er aan angst, gemis, lijden is", schrijft Marinus van den Berg in reactie op de column van Annemarie Scheerboom.

Door Marinus van den Berg

Misschien is het omdat ik geen kinderen heb dat ik de wereld wel belangrijk vind. Ik kan niet vertellen over de diepe vreugde om de schatten thuis, zoals Annemarie Scheerboom dat kan. Ik schrijf het zonder ondertoon, van harte. Maar de vraag is wat er onder de wereld wordt verstaan.

In mijn pastorale leven heb ik veel ouders ontmoet die hun kind soms al voor de geboorte aan de dood verloren. Dat was voor hen als het instorten van hun wereld en het veranderde hun wereld ook. Veel van wat vanzelfsprekend was, was dat nu niet meer. Er was nu een levenslange herinnering geboren aan de kwetsbaarheid van het leven. Dat werd en wordt vaak niet begrepen door de wereld die maar doordraait. De wereld van haast en beheersbaarheid. Een wereld die in deze coronatijd aan het hellen is.

Velen vertelden dat hun wereld van waarden en normen veranderde, ook al ontmoet ik ook wel mensen die vaak onder druk probeerden te vergeten. De 'je-moet-door-wereld'. Soms krijgt zo een gebeurtenis later in het leven nog aandacht of zij vraagt daarom.

Vluchtwereld

Werelds leven doet vaak denken aan consumptief leven, maar de vraag is wat daarin gezocht en gevonden wordt. Ze kan ook een vluchtwereld zijn om weg te kijken van eigen leed en van het leed in de wereld. Leed dat zoals in de week van Beiroet op een overweldigende wijze naar ons toe kan komen.

Maar ook de corona heeft veel werelden ongezien in elkaar laten vallen. Een twintiger die student was en die ik aan de kade trof bij een nachtopvangboot vertelde hoe zijn leven was ingestort. Hij moest nu een hele andere weg zoeken en probeerde ervan te leren. Hij vertelde ook van een ander en zei dat er soms maar weinig nodig is om een wereld in elkaar te laten storten. Corona stemt de een dankbaar voor de betere contacten, voor meer tijd voor elkaar, voor de herbezinning, maar anderen leven in steeds groter wordende onzekerheid. Een vader met een tien weken oud zoontje zei me ongevraagd op straat: “Ik ga mijn kind leren dat niets vanzelfsprekend is.”

Het onzekere

Aan een docent aan een pedagogische academie in Torhout (België) stuurde ik onderstaande tekst. Wat moeten we leren? Dankbaar kunnen zijn en zien wie je ware schatten zijn zoals Annemarie schrijft. Zeer waardevol, maar ook om kunnen gaan met het voorlopige, met het onzekere zonder dat je zelf door angst en onzekerheid wordt beheerst. Maar je hebt niet alles in de handen. Veel is te leren en te beleven aan het juist verschenen boek Slot van Octavie Wolters (1), moeder van twee tieners, die de lezer laat delen in haar leven als zij na de lock-down in een depressie zakt.

Een dertiger vroeg me om beeldende belevingsteksten en verhalen voor de angststoornissen waaraan zij lijdt en die haar leven nu zwaar maken. Tegelijk vertelde ze waar ze dankbaar voor was. Dankbaarheid kan niet opgelegd worden maar kan wel een bron zijn die soms droog lijkt en die dan weer stroomt als je bij je oorsprong mag zijn. De wereld belangrijk vinden zonder vastklampen is voor mij openstaan voor wat er mooi en schoon is en intens te genieten. Tegelijk wil ik me verhouden tot wat er aan angst, gemis, lijden is, zonder in een messias-valkuil terecht te komen. 'Warmhartigheid' is erkend als een nieuw Nederlands woord. Dat is mooi, maar is het ook ruimhartig en barmhartig. Genieten met heel je hart van je schatten thuis, zoals Annemarie Scheerboom schrijft, en aandacht voor de wereld van hen voor wie het zo anders kan zijn hoeven elkaar niet uit te sluiten maar kunnen voor elkaar van waarde zijn. Ook de “armen… de kwetsbaren…” zijn de schatten onder ons.

Een nieuw leer jaar

Een nieuw leerjaar begint

Misschien met nieuwe leraren

Misschien op een nieuwe school

Een nieuw jaar van leren

Een tijd vol van onzekerheden

Een jaar voor nieuwe lessen

Een nieuw leerjaar begint

Kun je onzekerheid leren

Is er een leraar Onzekerheid

Misschien veel onzekere leraren

Misschien veel onzekere leerlingen

Wat zeker te leren van elkaar

Een nieuw leerjaar begint

Je kunt onzekerheden delen

Begin aan de levensleerschool.

Marinus van den Berg, 17 augustus 2020