In moderne bijbeluitleg bestaat de neiging het verhaal te 'ontnuchteren'. De man die bezeten was door onreine geesten heet dan een psychiatrisch patiënt met een meervoudig persoonlijkheidssyndroom. Maar missen we met zo'n ontmythologisering niet juist de point van het verhaal? Het gaat hier niet over psychiatrie avant la lettre, zegt Marga Haas. Het verhaal gaat over onszelf. "Ik hoef tenminste niet diep naar binnen te kijken om te zien dat ik bezeten word."
Door Marga Haas
Bij Markus 5:1-20
Er woont een man op de begraafplaats. Hij is door onreine geesten bezeten. Verward, gevaarlijk soms. Zelfs als ze hem met kettingen vastleggen, is er geen houden aan. Hij slaat de ketenen stuk en niemand is sterk genoeg om hem te bedwingen. Alsof dat nog niet ellendig genoeg is, slaat hij zichzelf voortdurend. Dan verschijnt Jezus ten tonele. Wat is je naam, vraagt hij aan deze man. ‘Legioen’, antwoordt hij, ‘want we zijn met velen.’ Jezus stuurt de onreine geesten van de man in een kudde zwijnen en de dieren storten zich in het meer. Exit onreine geesten.
Psychiatrisch patiënt
Ik weet nog dat we het, lang geleden, op college over dit verhaal hadden. Nu zou zo iemand opgenomen zijn in een psychiatrisch ziekenhuis, zei de docent. Iemand met een meervoudig persoonlijkheidssyndroom of zoiets, voegde hij eraan toe. Dat vond ik toen een plausibele verklaring, maar nu denk ik: nee. Dit verhaal gaat niet over een psychiatrisch patiënt avant la lettre. Dit verhaal gaat over ons allemaal. Niet dat ik denk dat iedereen aan een psychiatrische aandoening lijdt, maar wel dat wij meer dan we willen weten worden bezeten.
Ik hoef tenminste niet eens zo diep naar binnen te kijken om te zien dat ik bezeten word. Mijn angst om uitgelachen te worden speelt mij vaak parten. Die voert dan de boventoon en laat mij dingen doen die ik eigenlijk niet wil of juist andersom: zorgt ervoor dat ik dingen laat die ik eigenlijk wilde doen. Mijn hoogmoed laat me nogal eens denken dat ik beter of op zijn minst echt anders ben dan anderen en dat ik daarom een speciale plek verdien. En zo zijn er nog vele, vele bezetters van mijn ziel, en vandaaruit van mijn spreken en handelen. Daar hoef je echt geen psychiatrisch patiënt voor te zijn. Ik ben ook een legioen van binnen.
Een geheel
Een zoon van God is een geheel, is één. Net zo één als God zelf. In een zoon van God is geen verdeeldheid, geen veelheid, geen dit of dat, geen geruzie tussen de verschillende stemmen die de boventoon willen voeren. In een zoon van God is alleen dat geheel-zijn. De man die zichzelf Legioen noemt krijgt toegang tot zijn eigen zoon van God zijn, tot de eenheid die diep in hem verscholen ligt, de volledige innerlijke rust. Hemel, wat verlang ik daarnaar.
Thomas Merton
Vanaf 11 mei geeft Marga Haas vijf bezinningsavonden over Thomas Merton, trappistenmonnik en een van de meest invloedrijke spirituele figuren uit de twintigste eeuw. Centraal staat Mertons boek ‘Zaden van contemplatie’, vrucht van jarenlange afzondering, bezinning en studie. De bijeenkomsten vinden plaats in Middelburg. Voor meer informatie, zie: www.margahaas.nl/aanbod.
Stiltedag
Zaterdag 20 mei leidt Marga Haas een stiltedag in het Stadsklooster Simpelhuys i.o. in Middelburg. Een dag in stilte doorbrengen zuivert de ziel. Een soort innerlijke schoonmaak, met het oog op Hemelvaart en Pinksteren. Voor meer informatie en opgave, zie: www.margahaas.nl/aanbod.
» Lees ook andere bijdragen van Marga Haas
Goed geschreven behartigingswaardig artikel met misplaatste illustratie. Joods Museum Berlijn, kunstwerk waar je overheen loopt om de naamloze slachtoffer van de holocaust stem te geven. Er klinken heldere tonen als je op deze hoofden trapt.