“Moslims horen er ineens gewoon bij”, schreef columnist Hans Goslinga afgelopen zaterdag in ‘Trouw’. Sinds de moord op Theo van Gogh, tien jaar geleden, is er wel iets veranderd. Nederland raakt stilaan vertrouwd met een Nederlandse islam, alle verontrustende berichten over Syriëgangers ten spijt. Dat is het goede nieuws na de aanslagen van vorige week in Parijs. Ruim een maand vóór die aanslagen interviewde Theo van de Kerkhof voor ‘Volzin’ Sheily Belhaj, een door en door Nederlandse moslima. “Het is een verwaarloosbaar percentage moslims dat moeite heeft met de rechtsstaat.” Deel 6 van de Volzin-serie ‘Jonge Denkers’.
Door Theo van de Kerkhof
“Liberale moslima is bijna een scheldwoord”, zegt Sheily Belhaj, maar zo voelt ze zich wel. De islam en de Arabische wereld noemt ze haar grote passie en die passie gaat heel goed samen met een vrijzinnige en feministische benadering van haar geloof, vindt ze zelf.
Sheily Belhaj (25) heeft een Nederlandse moeder en Tunesische vader. Ze studeerde hbo-journalistiek en Arabische taal en cultuur aan de Universiteit Utrecht. Ze werk nu bij de Moslim Omroep (MO) en daarnaast volgt ze de master religiewetenschappen. Ze woont samen met haar oer-Hollandse vriend. Een hoofddoek draagt ze niet. “Voor veel moslims is de hoofddoek helemaal niet zo’n item”, zegt ze. “Voor orthodoxe moslims natuurlijk wel. Ik ben wel eens geweigerd bij een interview alleen op basis van mijn foto op de sociale media. Zo van: ‘Ga jij eerst maar eens een hoofddoekje dragen en kom dan nog maar eens terug’. De Nederlandse moslimgemeenschap is gevarieerder dan veel mensen denken. Ikzelf ben niet zo van de vaststaande regeltjes en rituelen. Je moet kijken naar de waarden erachter. De tijden veranderen en iedere cultuur vraagt om een eigen invulling.”
Welke waarde schuilt er dan achter de hoofddoek?
“Het gaat om zedelijk gedrag. Dat is op zichzelf een hoge waarde. Maar ik geef daar mijn eigen invulling aan. Het Nederland van nu is het Arabisch schiereiland van 600 niet. Je kunt je heel goed zedelijk kleden in een spijkerbroek en coltrui.
Zo denk ik ook over ritueel slachten. Veel moslims zijn in mijn ogen daar te star in. Het moet precies zus en zo gebeuren, met één snee van het mes, terwijl tegelijkertijd de spreuk Bismillah Allahu Akbar moet worden uitgesproken. Dan is het halalvlees. Maar wat er achter zit is de gedachte dat de slacht zo pijnloos mogelijk gebeurt en vroeger was dat op die manier. Dus goede zorg voor dieren, dat maakt het vlees halal. Ja inderdaad, een sticker ‘beter leven’ vind ik belangrijker dan traditionele regels.”
Hoe belangrijk is het geloof voor moslimjongeren tegenwoordig? Ben jij een buitenbeentje met jouw intensieve belangstelling?
“Nee, helemaal niet. Veel jonge moslims zijn intensief met hun geloof bezig. Ze zoeken een eigen identiteit en grijpen dan nog al eens naar de voorgegeven regels en gebruiken. Daarin voel ik me soms wel wat afwijkend. Ik zoek meer naar wat islam in Nederland kan betekenen. De Nederlandse samenleving - de politiek, de media, maar ook de gewone burger - stelt zich nogal negatief op tegenover de islam. Dat drijft jongeren in een hoek. Ze voelen zich een etiket opgedrukt. Dat versterkt hun zoektocht. Ze willen dan wel eens weten wat dat etiket eigenlijk is. En ze gaan zich juist identificeren met de islam van de regeltjes. Terwijl ik denk: kijk waar de regeltjes vandaan komen.”
Waar kom je dan uit in die meer vrijzinnige islam?
“Voor mij blijft de Koran wel het centrum. Maar de Koran is een multi-interpretabel boek. Helemaal niet zo dichtgetimmerd. Je kunt er je eigen interpretatie op loslaten. Voor mij is de Koran een spirituele gids, geen wetboek en hij bevat inspirerende verzen en prachtige verhalen. Die moet je niet letterlijk nemen. Het gaat om de moraal van het verhaal.
Een voorbeeld? Ik ben voor een feministische lezing van de Koran. Dan is het verhaal over Adam en Eva heel inspirerend. Daar lezen we hoe man en vrouw geschapen zijn, namelijk uit één ziel. Gelijkwaardig dus. Dat is de fundamentele boodschap van de islam. En niet alleen man en vouw maar ook Arabier en niet-Arabier. De islam propageert de gelijkwaardigheid van alle mensen.”
Dat komt niet bepaald overeen met de beeldvorming.
“Nee, en de Arabische wereld heeft dat voor een deel zelf veroorzaakt. Een land als Saoedi Arabië is verschrikkelijk. Vrouwen mogen niet eens autorijden. Dat is toch raar. Vanuit de Koran en de Hadith (levensbeschrijving van Mohammed - ThvdK.) kun je die ongelijkheid niet goed onderbouwen. Je kunt natuurlijk altijd wel verzen aanhalen met een negatieve lading. Maar waarom zou je dat doen? Je moet je eigen interpretatie volgen. Ik geloof alleen in een vrouwvriendelijke religie. En dus vind ik dat je de Koran zo moet uitleggen.”
En daarvoor hoef je je niet in bochten te wringen?
“Nee, als het om de rode draad gaat, is de islam niet anders dan het christendom: omzien naar de kwetsbare, de gulden regel toepassen, goed zijn voor je medemens. Dat is wat je leest in de Koran en Hadith. Kijk, Mohammed bracht gelijkheid en orde in een samenleving waarin die totaal niet bestond. De positie van vrouwen op het Arabische schiereiland ging ineens met sprongen vooruit. Voor ons is de praktijk van toen misschien nog niet vrouwvriendelijk genoeg, maar in die context was het een hele stap voorwaarts. Hetzelfde geldt voor racisme. Slavernij was gewoon in die tijd. Het was dus heel bijzonder dat Mohammed een zwarte slaaf aanstelde als eerste gebedsoproeper. Je kunt zeggen: de eerste imam was een zwarte slaaf. De essentie is dus dat de islam grotere gelijkheid bracht. Dat daar vervolgens niet overal in de islamitische wereld naar wordt gehandeld is heel erg.”
Zoals jij het vertelt past de islam naadloos in de westerse cultuur. Vanwaar dan toch dat wantrouwen?
“De overgrote meerderheid van de moslims in Nederland onderschrijven de ‘grote waarden’, van goeddoen en medemenselijkheid, laat daar geen misverstand over bestaan, maar tegelijk torst men nog heel veel cultuur uit het verleden mee, gewoonten waarvan men denkt dat je die niet mag loslaten. Dat komt de beeldvorming niet ten goede. Dat is één kant van de zaak. Maar anderzijds: in het algemeen wordt in Nederland negatief omgegaan met religie. Religie wordt weggezet als iets waanzinnigs, iets van gestoorde mensen. Moslims zijn zo dubbel verdacht.
Het heeft mij gemotiveerd om de journalistiek in te gaan. Het is belangrijk dat daar mensen werken met verstand van de cultuur en de religie. Nu is zeventig procent van alle krantenartikelen over islam negatief. En op tv zie je óf de radicale moslim die gekke dingen zegt waarin negentig procent van de Nederlandse moslims zich niet herkent, óf je ziet de moslims die hun geloof radicaal vaarwel hebben gezegd, zeg maar het type Hirsi Ali of Ehsan Jami. Voor de normale moslim is weinig aandacht. Dat proberen we bij de MO anders te doen. Bij ons is zeventig procent van de verhalen positief. Wij maken wél een positief item over werkloze jongeren. Je zult maar werkloos, Marokkaan en laagopgeleid zijn, dan kom je alleen maar negatieve stereotypen van jezelf tegen. Wij laten zien dat het vaak hele gewone, goeie jongens zijn.”
Is er niet iets aan het verschuiven? De discussies over islam zijn minder zwart-wit dan vlak na Nine Eleven en na de moord op Theo van Gogh.
“Dat denk ik wel. Toen tien jaar geleden Theo van Gogh vermoord werd, was ik 15. Mijn generatie zat nog in de schoolbanken. Onze ouders spraken veelal de taal niet of maar moeizaam. Ze hadden een houding van laten we ons er maar niet te veel mee bemoeien. Dat is nu wel anders. Er is een nieuwe generatie twintigers en dertigers opgestaan die hun stem laten horen. Zelfbewust en mondig. Een mooi voorbeeld is de Rotterdamse politieke partij NIDA, een soort islamitische CDA. Ze laten zich inspireren door de islam, maar staan open voor iedereen. Ik zie langzaamaan een Nederlandse islam ontstaan, die zich ontdoet van de bijkomstige cultuur. De oudere generatie zag die cultuur nog als wezenlijk, maar voor jongeren is de Nederlandse samenleving het milieu waarin zij hun geloof beleven. Trouwens, ook voor de meer orthodoxe moslims hoeft Nederland niet bang te zijn. De botsingen vinden binnen de gemeenschap zelf plaats, daar is veel in beweging. Maar een ideologische strijd tussen de islam en het Westen is helemaal niet aan de orde. Gevaar voor de democratie? Die angst staat buiten de realiteit. Het is een verwaarloosbaar percentage moslims dat moeite heeft met de rechtsstaat.”
Vind je dat moslims in Nederland expliciet afstand moeten nemen van IS?
“Ik ga graag de discussie aan met aanhangers van IS. Tegenover hen zal ik mijn afkeer heus wel laten blijken. En ik wil ook best aan iedereen die er om vraagt uitleggen waarom in mijn ogen IS onislamitisch is. Maar ik vind het vreemd als mensen van mij willen horen of ik al dan niet met de IS sympathiseer. Daaruit spreekt wantrouwen. Alsof iedere moslim die zich niet uitdrukkelijk uitspreekt met de vijand heult. Wie zo denkt, ziet moslims blijkbaar niet als volwaardige, loyale leden van de Nederlandse samenleving. Overigens heeft het CMO (waarbij 380 moskeeën zijn aangesloten) in een verklaring IS veroordeeld. Maar dat zie je dan nergens terug. ’s Avonds op tv gaat het toch weer over de vraag ‘waarom spreken moslims zich niet uit?’”
Wat betekent het geloof voor jou in je dagelijkse leven?
“Dat vind ik een moeilijke vraag. Ik ben daar nog zoekend in. Ik ben wel veel met religie bezig, maar meer door studie, gesprekken en discussies. Ik zou wel regelmatiger willen bidden. Vijf keer per dag - of om te beginnen iets minder - dat vind ik eigenlijk wel heel mooi. Je neemt dan echt even afstand en tijd voor inkeer.
Toen ik twee jaar geleden solliciteerde naar een baan, zei mijn vader die toen op bedevaart in Mekka was, ‘Ik zal voor je bidden’. Dat deed hij vroeger ook wel eens als ik voor een tentamen zat. Ergens vind ik dat heel mooi en ik geloof ook wel dat het steun kan bieden. En tegelijk geloof ik in eigen kracht. Voor zo’n tentamen had ik wel een hele nacht zitten leren. Kracht en talent heb je natuurlijk wel gekregen. Daarom is dankbaarheid heel wezenlijk in mijn geloof.
Ik heb wel een positief idee van God. In mijn ogen is hij heel ruimdenkend. Ik denk niet dat hij erg inzit over hoe vaak wij bidden. En ik kan me ook niet voorstellen dat hij zich druk maakt over twee mannen of twee vrouwen die van elkaar houden. Dat God je daarvoor zou straffen, daar geloof ik niks van. Je doet er toch niemand kwaad mee.
Nee, ik twijfel niet aan God. Daarom is de Koran voor mij heilig, maar niet de Hadith. Dat kan iedereen opgeschreven hebben. Er zijn mensen die zeggen dat het heel onwaarschijnlijk is dat er een God is. Maar ik vind het nog altijd veel onwaarschijnlijker dat er geen God is. Dat zou pas raar zijn.”
Zie ook andere interviews in de serie Jonge Denkers.
Verwant onderwerp: God is niet groot
Bron: Volzin
De Islam die Sheily Belhaj voorstaat vind je nergens in één van de 56 landen op de wereld met een bevolking waar meer dan 90% islamitisch is. De islam liberale islam bestaat niet, behalve in westerse landen waar het islamitisch deel van de bevolking een minderheid vertegenwoordigt.
In geen enkel islamitisch land zijn de rechten van de mens gewaarborgd. Men kan er niet openlijk van religie veranderen. Men mag niet openlijk proberen moslims te bekeren tot een andere religie. etc etc
De islam is behalve religie ook een maatschappelijk en politiek systeem.
Het mag dan waar zijn, zoals iemand schrijft, dat "nergens in één van de 56 landen op de wereld met een bevolking waar meer dan 90% islamitisch is" de ideeën zoals die van Sheily Belhaj leven. Belangrijker vind ik, hoe genuanceerd zij de dingen als gelovig mens ziet. Treffend vind ik ook, dat de inzichten die ze in het interview naar voren brengt qua sociale instelling en kijk op 'haar Heilige Boek' zo'n sterke overeenkomst vertonen met die van (wat Roger Lenaers noemt) de Moderniteit en kijk op het 'Heilige Boek' in vrijzinnig katholieke kring.
Ook moest ik bij het lezen van het interview denken aan een uitspraak van em. Prof. Hermann Häring, die ik op een desbetreffende vraag tijdens een bijeenkomst enkele jaren geleden hoorde zeggen, dat hij in de verre toekomst religies naar elkaar toe zou zien groeien; al zal daar nog veel tijd mee gemoeid zijn.
Volgens de wetten van de Islam is mevrouw Belhaj met haar standpunten uit de Islam getreden.
Er zijn enkele fundamenten binnen de Islam en indien je die breekt val je buiten het geloof Hoe hard je ook moge roepen "ik ben moslim"
de koran word door ieder weer anders geïnterpreteerd dat betekend dus dat je van Nederland en Nederlanders een een hele hoop vraagt,
een geloof dat door miljarden anders geïnterpreteerd kan worden is voor ons onbegrijpelijk
als daar nog geweld en aanslagen bij komen word het alleen maar onbegrijpelijker
ik denk ook dat daar de crux in zit, de religie als moslim maakt het er zelf ook niet makkelijk op, de ene keer is het zo de andere keer is het weer anders.
ik ben best vrijdenkend als persoon, maar ook ik trek ergens een grens en dan denk ik ja, je hebt ruimte als moslim in Europa om je geloof te belijden , maar dat blijkt niet genoeg, want met aanslagen wil je blijkbaar meer dan mogelijk is, bij mij rijst dan ook de vraag wat wil je dan uiteindelijk...als moslim, maar blijkbaar is dat geen goede vraag, want dan moet ik iedere moslim individueel vragen naar zijn reden vanwege de interpretatie...... ???
De Islam is niet op aarde gekomen om naast andere godsdiensten te bestaan, maar om wereldwijd te overheersen! De grootste terroristische dreiging voor Nederland en voor tal van andere landen is momenteel de dreiging van islamitisch terrorisme. De basis hiervoor is te vinden in het jihadisme, een extreme politieke ideologie, die gekenmerkt wordt door een streven om door middel van het voeren van een ‘heilige oorlog’ tegen alle ongelovigen te voldoen aan de als goddelijke ervaren plicht om de islam over de wereld te verspreiden. Als we naar de cijfers kijken zien we dat er wereldwijd 1.2 miljard moslims zijn. Ongeveer 15 tot 25% daarvan is radicaal, minimaal 75% is dus vreedzaam. Toch betekent 15 tot 25% dat er ongeveer 180 tot 300 miljoen geradicaliseerde moslims, jihadisten, zijn. Dat zijn heel veel strijders die bereid zijn om te doden en gedood te worden in de naam van Allah. Als al deze jihadisten aan het moorden slaan, doet de vreedzame meerderheid er dan toe?Moslims, ongeacht radicaal of niet-radicaal willen dat de hele wereld zich onderwerpt aan de islam en wetten van de sharia.De vreedzame meerderheid en jihadisten streven hetzelfde doel, zoals verdedigers en aanvallers uitkomen voor hetzelfde team. Driekwart van de Nederlandse moslims liever de sharia heeft, dan de Nederlandse weten. Deze uitspraak is gebaseerd op een onderzoek van hoogleraar Ruud Koopmans, werkzaam voor het prestigieuze Berlijnse instituut WZB.Het geeft heel duidelijk aan dat er eigenlijk maar 1 islam is en dat het steunen van 'gematigden' volkomen zinloos is.De islam is FOUT ! De grote meerderheid van de moslims heeft dezelfde dromen als niet-moslims: een gezin, een huis, een baan.Maar,de meeste nazi’s en communisten droomden ook van een huis en een tuin en een vaste job.Het punt is dat ze in extreme situaties voor hun ideologie kozen.In tijd van de Tweede Wereldoorlog,het waren ook overwegend keurige nette en buitengewoon aardige mensen,net als ‘gematigde’ moslims,die deelden het gedachtegoed van Hitler niet, maar ze deden wel wat hij zei,en 50 miljoen mensen werden vermoord!
In een artikel in de VK van 25-2-2014 wordt u, Sheily Belhaj, geciteerd: "Eind 19de eeuw verenigden islamitische vrouwen in Egypte zich om hun rechten op te eisen. Dit vond bijvoorbeeld navolging in Marokko, waar de vrouwenbeweging verantwoordelijk is voor de vrouwvriendelijke correcties in de Marokkaanse familiewet in 2004." Dan heeft die emancipatie van vrouwen als gevolg van een 19e eeuwse Egyptische vereniging van vrouwen wél 104 jaar er over gedaan om de Marokkaanse familiewet in 2004 te veranderen. Dat is wél erg traag!! Bijna overal waar de Islam de religie van de meerderheid der bevolking uitmaakt staan de religie en haar levensvoorschriften op gespannen voet met een gezonde staatsinrichting (met de fameuze trias politica). Een scheiding van kerk en staat biedt een minimale basisgarantie voor geestelijke vrijheid, en daar is de in die landen massaal aangehangen Islam in het effect op het geloofsbeleven van de mens zeer zeker niet.