Of hij even op haar kindje wilde passen, dan kon ze met haar ander kind naar het toilet. Dat kleine kindje, inmiddels volwassen vrouw, herinnerde Marinus van den Berg onlangs aan deze gebeurtenis van 16 jaar gelden. Zou dat nu nog gebeuren. Of is de tijdgeest daarvoor te zeer veranderd. Durven we ons toe te vertrouwen aan elkaar? Veilig te voelen bij een vreemde?
Door Marinus van den Berg
Het was zestien jaar geleden. Haar dochter nog geen twee herinnert zich die dag nog. Ze reisden nooit met de trein. Het gebeurde in de buurt van Eindhoven. Haar zoontje moest naar het toilet. Haar jongere dochter zat in een buggy. Zij wist wie ik was, maar ik kende haar niet. Ze vertrouwde haar dochtertje aan mij toe. “Aan een vreemde dus”, zei haar dochter nu, zestien jaar later. Haar moeder zei dat ze naar een lezing ging van die man in de trein. “Voor mij was hij geen vreemde. Ik had hem al eens horen spreken…..” Dat wist ik niet. Ik herinnerde me dit ook niet meer. Hoe betrouwbaar is het geheugen vraagt Douwe Draaisma zich af.
Ik kreeg de groeten van deze dochter die ik op een station of waar dan ook niet zou herkennen en zij mij niet. Een groet van een vreemde aan een vreemde maar toch was er ook veiligheid en vertrouwen geweest. Nu zij we zestien jaar verder en de moeder zegt: “Ik weet niet of ik het nu in deze tijd weer zou doen.”
Marinus van den Berg geeft een lezing over rouw o.a. bij het verlies van een kind, stond er op de affiches. Er waren veel indrukwekkende verhalen. Dit was na afloop – als de verhalen beginnen – een van de verhalen die nog eens passeerden toen ik weer thuis was.
Onbehagen
Het was de dag na Prinsjesdag. Het schijnt economisch goed te gaan. Lonen kunnen stijgen. De koopkracht neemt toe. Het is een goede tijd om je huis te verkopen. Ik merk het direct naast me. Een leuk gezin met basisschoolkinderen heeft hun appartement verkocht. Ik zal de spontane gesprekjes – vooral ook met de kinderen – bij de lift missen. Maar het onbehagen neemt toe. In de trein vertelde de dag ervoor een jonge jongen, leerling en werkend, met Bosnische wortels op weg naar school (Albedacollege R’dam) dat Marokkaanse leerlingen op zijn school een probleem zijn. Ze stelen. “Het zijn jongeren uit de arme Marokkaanse dorpen waar men moet stelen om te overleven. Die uit de steden doen dat niet”, zei hij. Hij formuleerde met zorg. Je klasgenoten niet kunnen vertrouwen. Steeds op je hoede moeten zijn. Wat doet dat me je?
Dat lijkt de nieuwe tijdsgeest. Zestien jaar later. Het onbehagen dat wordt aangewend, gebruikt, misbruikt om aan de macht te komen. Er is geen erg, erger en ergst als het om verlies en lijden gaat. Toch drijft dit treinverhaal dat ik me niet meer kan herinneren als eerste weer naar boven. Dat je een kwetsbaar kind niet meer kunt toevertrouwen aan een vreemde op een moment dat je je aandacht aan een ander kind moet geven, ervaar ik als schokkend. Een schok die wordt onderschat. Ik noem hier niemand.
Veilig
Dat zoveel kinderen, jongeren, toevertrouwd aan internaten, aan fraters, broeders, zusters en priesters daar niet veilig bleken, is een schok waar geen woorden voor zijn. Dat nog zoveel kinderen, jongeren maar ook werkenden en ouderen niet emotioneel veilig zijn is niet alleen schokkend maar leidt ook tot bijna niet te verdragen vereenzaming. Vorige week was de Week Tegen Pesten en deze week (van 22 september t/m 1 oktober) is het de Week Tegen Eenzaamheid. Ik vrees een te oplosserige en stigmatiserende benadering die verhinderen om het echte hartsverhaal te horen. Schelden en schreeuwen zijn in tot in de volksvertegenwoordiging. Taal en woorden die lekker bekken.
Verlies van veiligheid en vertrouwen hoorde ik in de troonrede als de grootste zorg voor de toekomst. Ik herinner me niet meer wat deze dochter van nu 18 zich nog wel herinnert. Dat je veilig bent bij een vreemde.
“Er is veel gezegd om over na te denken”, zeiden meerderen na afloop van de lezing. Iemand sprak over wijsheid en een ander over eigenwijsheid. Niet slikken maar nadenken. In een veilige wereld kan men veilig nadenken. Daar hoeft niet geschreeuwd en gescholden te worden. Ik wens de achttienjarige dochter en die jongen die zich binnenkort gediplomeerd elektro-installateur mag noemen, mensen met vertrouwen toe. Geen mensen die schreeuwen maar die weten te luisteren. Veilig bij een vreemde.
Verwante onderwerpen:
Tegen de eenzaamheid: verbinding aangaan, maar óók verdragen
