Al sinds de jaren zestig kiezen sommige katholieke gemeenschappen voor een ‘vrije opstelling’, los van de officiële kerkelijke structuren. Opvallend is dat hun aantal de laatste jaren sterk is toegenomen. In opdracht van Mariënburg ging Theo van de Kerkhof op onderzoek uit en bracht het 'nieuwe samen' aan de basis van de katholieke kerk in beeld. Zeven portretten van 'vrije-opstelling-kerken'.
Door Theo van de Kerkhof
De katholieke 'vrije-opstelling-kerken' zijn lokale geloofsgemeenschappen die zich (veelal naar het voorbeeld van de Amsterdamse studenten-ekklesia) losmaakten van het gezag van de bisschoppen en als zelfstandige geloofsgemeenschappen hun eigen weg gaan. Opvallend is dat hun aantal sinds de eeuwwisseling sterk is gestegen: van ca. twintig naar een veertigtal groepen.
Mariënburg, een vereniging van kritische katholieken, vroeg zich af: wat is hier aan de hand? Is er sprake van een nieuw elan aan de basis van de rooms-katholieke kerk? In opdracht van Mariënburg voerde ik in de zomer van 2013 een journalistiek onderzoek uit. Ik bracht zeven vrije ‘ekklasiagroepen’ in beeld.
In mijn rondgang kwamen steeds dezelfde thematieken aan de orde, zij het iedere keer met andere accenten zodat ieders eigenheid aan bod kon komen. De thematieken hadden betrekking op: ontstaansgeschiedenis, de relatie tot de (rk-)kerk, de activiteiten, met name de vieringen. Verder kwamen vragen aan de orde als: waarin gelooft de gemeenschap, wat brengt haar leden bijeen, wat zijn de knelpunten, wat de succesfactoren, heeft men behoefte aan een landelijk verband, ziet men een rol weg gelegd voor Mariënburg? Het onderzoek werd afgesloten met een slotbeschouwing.
Het onderzoeksrapport werd gepresenteerd op het congres van Mariënburg op 26 oktober 2013 en daarna gepubliceerde op de website van de vereniging onder de titel: Wat ruist er door het struikgewas. De slotbeschouwing werd tevens opgenomen in de verslagbundel van het congres: Gloed onder de as. Documentatie en verslag van het congres van 26 oktober 2013. In het kader van het thema ‘samen’ worden de zeven portetten van de onafhankelijke geloofsgemeenschappen hier integraal gepubliceerd, evenals de slotbeschouwing.
- Alles voor en door de gemeenschap - Jonge Kerk Roermond
- Elk blad ademt de boom tot leven - San Salvator Den Bosch
- Open, oecumenisch, augustijns - Werkhofgemeenschap Werkhoven
- De gemeenschap zingt veel en graag - Haagse Dominicus Den Haag
- God huist in mensen, niet in instituten - Boskapel Nijmegen
- Wij zijn opener de laatste jaren - Dominicusgemeente Amsterdam
- Koester de Bijbelse bron - Ekklesia Breda
- Ga je eigen weg - Slotbeschouwing
Ik vond aanvankelijk, na de overname van R.K. Kerkplein, dat dit "tijdschrift" er op vooruit gegaan was.
Momenteel betrap ik mezelf er op dat ik het nauwelijks inkijk. Het is professioneel geworden. Goed! Maar langzamerhand te professioneel voor mijn smaak. Het is meer iets voor Universiteits studenten. Ben ik dan zo dom dat het voor mij te hoog is? Ik dacht van niet. Ik heb - wel enige tijd geleden, vlak na het Tweede Vaticaans Concilie - Theologie en aanverwante studies gedaan aan de Ateneo de Manilla University in Manila, Philippines, en daar, na een proefschrift van zo'n 270 pagina's geschreven te hebben, de graad Master of Arts in gehaald. Dus zo dom ben (was) ik nu ook weer niet. Maar ik vind de stof voor de Dominicus, inclusief mijzelf, te zwaar. In de oude vorm was het makkelijker leesbaar en sprak het me meer aan. Het was ook meer op de Dominicus afgestemd.
Kan het een beetje minder zwaar en diepgaand en een beetje makkelijker leesbaar voor de gemiddelde Dominicusganger?
Dan nog iets dat me van mijn hart moet. Ik heb geen donatie gestuurd, want ik zag dat het jaarsalaris van de hoofdredactuer 8000 euro hoger is dan wat ik in een jaar te besteden heb, inclusief vaste lasten. Het kan er bij mij niet van af! De weegschaal hangt scheef!
Met vriendelijke groeten,
Hans van Leeuwen, Dominicusganger sinds Pasen 1984.
Beste Hans,
Sommige artikelen zijn best pittig. Dat mag vinden wij. Maar het is zeker niet de bedoeling dat de Bezieling een intellectueel-droog medium wordt. Goed om die waarschuwing in je woorden te lezen. Het idee achter de Bezieling is nadrukkelijk dat we zoeken naar onderwerpen die mensen écht bezig houden en dat we vandaaruit in de rijke wijsheid/ervaring/kennisbron, die de christelijke traditie is, zoeken naar inspirerende antwoorden. Misschien lukt het niet altijd, maar toch ook niet altijd niet 😉 Om enkele suggesties te doen:
https://www.debezieling.nl/liefde-verdraagt-alles/
https://www.debezieling.nl/therapie-bij-etty-hillesum/
https://www.debezieling.nl/populaire-spiritualiteit-en-christelijke-traditie-zijn-goed-met-elkaar-te-verbinden/
https://www.debezieling.nl/de-geloofsbelijdenis-van-erik-borgman/