Sociale media maken jongeren niet echt gelukkiger, betoogt Annemarie Scheerboom. Ze krijgen via die media een onbereikbaar hoog ideaal voorgeschoteld. Nu is het hebben van een ideaal niet het grootste probleem. Kent de katholiek kerk immers ook niet haar heilige rolmodellen? Maar daarbij gaat het niet om uiterlijkheden, maar om de relatie met God.

Door Annemarie Van Diepen-Scheerboom

Wist u dat jongeren zich relatief gezien eenzamer voelen dan bejaarden? Dat beeld van hangjongeren die zich vaak in groepjes ophouden lijkt ineens gekanteld. Hoe komt het dat jongeren, ondanks dat ze het overgrote deel van hun tijd met allemaal medeleerlingen op school zitten, zich alsnog eenzaam kunnen voelen en wat kan ik hier zelf aan bijdragen?

Ik zie het dagelijks op de school waar ik docent ben: als leerlingen pauze hebben kruipen ze gezellig bij elkaar. Lijkt het. Wat ze vervolgens doen is niet gezellig de avond ervoor met elkaar bespreken, of voor mijn part de docenten belachelijk maken. Nee, ze zitten naast elkaar naar hun mobieltje te staren. Bij sommige onderbouwers is er dan nog wel wat onderling contact tussendoor, omdat ze Fortnite aan het spelen zijn. Het tafereel dat je dan ziet is een stel pubers dat zwijgzaam naast elkaar zit en totaal geen contact met elkaar heeft. Elk op zijn eigen individuele eilandje. Wat wel opvallend is, is dat ze weer met elkaar gaan praten als de pauze voorbij is. Dan mogen ze geen gebruik meer maken van hun mobieltjes. Ze kunnen het dus wel, praten met elkaar. Sterker nog, in lestijd zijn ze daar echt een kei in. Maar zodra de pubers vrij zijn gaan de mobieltje blijkbaar voor.

Vergelijken

Wat doen pubers dan zoal op hun mobieltje? Snappen of Instagrammen is mateloos populair, waarbij er (kort) een zieleroersel van de puber online te zien is. Vaak nog even net wat extra opgepoetst of leuker gemaakt dan het eigenlijk was. Je zou denken dat met deze zogenaamde sociale media de pubers extra in contact staan met hun soortgenoten, maar niks is minder waar. Er is namelijk aangetoond dat sociale media meer kans op depressies geeft. Geen wonder, want pubers kunnen zichzelf makkelijk gaan vergelijken met die tig andere pubers die er net even leuker uit lijken te zien en een veel spannender leven lijken te hebben. Naast het gebruiken van sociale media worden er ook vaak filmpjes bekeken, van populaire vloggers bijvoorbeeld. Ook hierbij geldt weer: die vlogger lijkt leuker te zijn dan de kijker zelf.

Het probleem lijkt me niet dat jongeren graag naar mooie levens kijken. Sterker nog, in de fase waarin jonge mensen hun eigen identiteit aan het ontdekken zijn, is het erg belangrijk om rolmodellen te hebben waarmee zij zich kunnen identificeren. Alleen: het probleem met de rolmodellen van jongeren is dat deze zo sterk gericht zijn op het uiterlijk. Uiterlijk kun je wel optimaliseren, maar daarna moet je het dan toch doen met wat je gegeven is. Jongeren krijgen te maken met een ideaal dat voor hen niet haalbaar is. Geen wonder dat ze daar ongelukkig van worden, als het in hun ogen nooit goed genoeg is. Dit is een groot probleem en bovendien: het leidt ook nog eens af van wat écht belangrijk is.

Heiligen

Wat is in mijn ogen echt belangrijk? Dan kijk ik naar de katholieke kerk, waar we ook voorbeeldfiguren hebben, namelijk heiligen. Als je een foto van een gemiddelde heilige ziet, dan is dat vaak niet iemand die veel volgers op Instagram zal krijgen. Ook hebben veel heiligen een leven waar een moderne westers mens van zal zeggen: zoiets wil je toch niet? De meeste heiligen hebben namelijk flinke beproevingen moeten doorstaan. Maar: daarin kwam juist hun heiligheid naar boven. Nu zijn alle mensen geroepen tot heiligheid, wat inhoudt dat we streven naar een perfecte relatie met God. Perfect, zult u denken, dat kan toch ook weer niet? Dat kan dus mooi wel, als we Jezus’ offer maar bereid zijn te aanvaarden.

Goed, makkelijker gezegd dan gedaan. Toch denk ik dat we als mensen nooit helemaal gelukkig zullen worden zonder God te leren kennen. Ik denk dat de gevolgen zich uiten in wat ik hierboven over de pubers heb beschreven. Hoewel ik soms niet goed weet hoe het er praktisch uit moet zien om jongeren, en mensen in het algemeen, dichter bij God te brengen, lijkt mij die opdracht toch onverminderd van belang.