Eric Corsius is gegrepen door een boek dat hij graag veertig jaar eerder gelezen had: de roman 'De Grote Meaulnes' van Alain-Fournier, uit 1913. Hoofdpersoon Augustin Meaulnes heeft een glimp opgevangen van echte schoonheid, diepe liefde en trouwe vriendschap – en heeft nu een onlesbare dorst naar het volmaakte. Een boek dat je achterlaat met "een gevoel van verzadigende schoonheid en vervullende troost".

Door Eric Corsius

Ik vond dat ik iets moest goedmaken. Veertig jaar geleden probeerde een leraar letterkunde ons enthousiast te maken voor de roman De Grote Meaulnes (1913) van Henri Alain-Fournier. Uiteraard liet ik, dromer die ik was, het boek links liggen. Ik kom inmiddels echter op een leeftijd, dat ik de bucket-list van een heel leven afvink. Zo besloot ik de klassieker aan te schaffen en te gaan lezen. Ik was perplex. Wat een mooi boek! Een gemiste kans, dat de dromerige jongeman van toen dit dromerige boek destijds niet las!

Diepgang en reliëf

Ik ga hier niet de literatuurcriticus uithangen en vertellen, waarom het boek zo mooi en goed is. Dat is mijn vak niet. Wel wil ik reageren op één punt van kritiek, dat ik her en der lees: namelijk dat de plot van het boek een niemendalletje is. De inhoud is simpel, ja zelfs een beetje sentimenteel-puberaal, zo wordt beweerd, al is ze dan verpakt in een sublieme vorm. Ik geloof, dat ik het daarmee niet eens ben. De geheimzinnige hoofdpersoon, die uit het niets tevoorschijn komt en enkele keren weer in de nevelen verdwijnt, heeft meer diepgang en reliëf, dan deze kritiek suggereert. De Grote Meaulnes is het verhaal van een rusteloze, opgejaagde eenling, die hunkert naar de ideale vrouw, naar de ware vriend en die wordt gekweld door schuldgevoelens. Inderdaad: een enigszins romantisch gegeven… maar juist daardoor zo tijdloos en actueel.

Het spannend en evocatief geschreven boek laat ons lang raden en gissen, naar de reden van de raadselachtige omzwervingen van de hoofdpersoon, Augustin Meaulnes. Gaandeweg komt deze aan het licht. Augustin heeft een glimp opgevangen van echte schoonheid, diepe liefde en trouwe vriendschap – en heeft nu een onlesbare dorst naar het volmaakte. Hij heeft verder beloofd om voor zijn vriend door het vuur te gaan, waardoor hij in het krijt staat. Hij heeft bovendien een misstap begaan en wroeging opgelopen. Daarom laat Meaulnes alles vallen, om zijn hunkering naar het ideaal te vervullen, zijn beloftes na te komen en zijn fouten goed te maken. Augustins geheimzinnigheid is uiteindelijk terug te voeren op het feit, dat hij heeft geproefd van het ware, het goede en het schone – en zijn eigen schuldigheid en schaduwkanten heeft ontdekt. Dit maakt hem tot buitenbeentje en tot een onruststoker, die ook anderen ervan afhoudt, normaal te zijn.

Brokkenpiloot

Augustin is geen held in de zin van een ridder of een drakendoder. Zoals elke romantische en moderne romanheld is hij ook en vooral een antiheld, een brokkenpiloot, die de enige slordigheid na de andere begaat. Hij weet dit zelf ook deksels goed. Al vroeg in het boek, voordat hij de scheve schaats rijdt die zijn leven overhoop zal gooien, geeft hij blijk van dit besef van morele breekbaarheid. Dat doet hij als hij zijn vriend verslag uitbrengt van een bezoek aan een gezelschap, waarin hij zich spontaan thuis voelde.

“Als je bent belast met een zware, onvergeeflijke schuld, denk je soms, als de verbittering je te machtig is: ‘Er zijn nog altijd mensen op de wereld, die me zouden vergeven.’ Je denkt aan oude mensen, grootouders met begrip, die a priori ervan uitgaan dat je in elk geval het juiste doet. Die gasten in die zaal waren ongetwijfeld van zulke mensen."

Vergeven

Ik had iets goed te maken – en ik heb eindelijk dat boek gelezen, eindelijk die verborgen schat opgegraven. Het was onvergeeflijk dat ik dat niet veel eerder had gedaan, zo bleek me tijdens het lezen. Na de lezing van het boek bleef ik echter achter met een gevoel van verzadigende schoonheid en vervullende troost. Het boek had me vergeven.

-------------------------------------------

Alain-Fournier,  De grote Meaulnes (Le grand Meaulnes), Prometheus, 312 blz, € 10,-.