Steun ons

Nog een keer

16 maart 2014
3 minuten

Onze wereld is niet harmonieus en af, maar een plaats met rafelranden, chaotisch en pijnlijk soms. Dat ondervindt Erik Borgman ook in zijn eigen bestaan als handelsreiziger in religieuze zaken. De christelijke blijde boodschap strijkt die oneffenheden niet glad. Maar wat doet ze dan wel? Ze bemoedigt ons om telkens weer opnieuw te beginnen. Zoals een kind alsmaar hetzelfde verhaaltje wil horen of kan juichen: ‘papa, nog een keer’, zo wordt God niet moe om het steeds weer opnieuw met ons te proberen.

Door Erik Borgman

Ik heb het de afgelopen weken mensen weer herhaaldelijk voorgehouden. Het is hoogseizoen voor lezingen, congressen en studiedagen en ik sta vrijwel dagelijks in zalen en zaaltjes, kerkelijk en wereldlijk. Ik merk dat mijn belangrijkste boodschap steeds meer is: we maken onszelf wat wijs. Wij leven in een droom en we doen alles om in die droom te kunnen blijven geloven, maar het is toch echt een droom. De veilige wereld vol harmonieuze levens, die we collectief voor normaal houden, bestaat nergens. Het leven is rommelig, modderig en pijnlijk en waar we dat niet zien, verdringen wij het. Er is geen omvattende ordening die deze rommeligheid ondervangt. In één van die zaaltjes zei een mevrouw dat we dit toch kunnen weten sinds in de jaren tachtig van de vorige eeuw het postmoderne denken het einde van de grote verhalen afkondigde. Ze had groot gelijk. Maar juist omdat we niet langer in een omvattende ordening geloven, doen wij nog krampachtiger alsof we erin geloven. We doen nog harder ons best onze ordening aan de chaotische werkelijkheid op te leggen. Anders verliezen we de greep en als wij de greep verliezen, wie zal ons dan nog redden?!

Al die verschillende groepen mensen, telkens opnieuw dat verhaal dat zo vanzelfsprekend is, maar waarvan de consequenties zo moeilijk te doorzien en over te brengen zijn; het maakt ook mijn eigen leven niet ordelijker. Regelmatig zit ik nog laat in treinen waarin de sporen van onbeheersbaarheid soms wel erg duidelijk zijn: er ligt afval, het ruikt naar bier, er is geroep en geschreeuw. En ik had juist op een half uurtje rust gehoopt. Ik kom rond middernacht thuis, zak nog even onderuit en ga te laat naar bed – al beleef ik het zelf doorgaans als: ik moet te vroeg weer op. Lang niet altijd heb ik zelf een verhaal paraat dat uitlegt waarom ik dit eigenlijk allemaal doe. Wat probeer ik te bereiken en bereik ik dat ook? Ik heb geen idee. Ik ga omdat ik denk dat ik het moet doen. Ik betwijfel achteraf regelmatig of ik gelijk had.

Klein kind
De Engelse schrijver Gilbert Keith Chesterton (1874-1936) presenteert God als een klein kind dat wat goed is en vreugde geeft, eindeloos herhaalt. Een kind kan steeds weer hetzelfde verhaaltje horen en telkens opnieuw hetzelfde spelletje doen. Chesterton schrijft dit in zijn hoogstpersoonlijke verdediging van het christelijk geloof die in 1908 verscheen onder de titel Orthodoxie:

Het is mogelijk dat God elke ochtend ‘Nog een keer’ zegt tegen de zon en elke avond ‘Nog een keer’ tegen de maan. Het is misschien niet een automatische noodzaak dat madeliefjes op elkaar lijken. Het kan zijn dat God ze afzonderlijk maakt, maar nooit moe wordt om ze te maken. Het kan zijn dat Hij de eeuwige gretigheid heeft van een kind, want wij hebben gezondigd en zijn oud geworden en onze Vader is jonger dan wij.

Theatraal bis
We bestaan niet bij de gratie van een monotone en onverschillige wetmatigheid. We bestaan bij de gratie van het plezier dat God in ons heeft:

Het kan zijn dat de herhaling in de natuur niet slechts identieke wederkeer is, maar een theatraal bis. De hemel zou de vogel die een ei legt kunnen bisseren. Als een mens zwanger wordt en een menselijk kind voortbrengt in plaats van een vis, een vleermuis, of een griffioen, kan het zijn dat de reden hiervoor er niet in gelegen is dat we gevangen zijn in een dierlijk lot zonder leven of doel. Het zou kunnen zijn dat onze kleine tragedie de goden heeft geraakt en dat aan het eind van elk menselijk drama de mens steeds opnieuw voor het voetlicht wordt geroepen.

Ik zie dat reclamefilmpje waarin een jongetje in zijn eentje voetbalt, maar zich gedraagt alsof een heel stadion hem toejuicht. De verstandigen glimlachen om zijn illusie, maar hij heeft het mysterie van het bestaan op een diepe manier begrepen.

Soms, als ik mijn figuurlijke ei ergens gelegd heb, lukt het mij om te bedenken dat als ik moe word van mijn handelsreizigersbestaan, dat aan mij ligt. Onze Vader is echter jonger dan wij en roept bis, we want more, nog een keertje: morgenavond ben ik opnieuw onderweg. Ook als het mij morgenavond niet lukt om dit te bedenken, blijft het waar.

Lees ook commentaar van Ralf Bodelier: We mopperen en klagen juist teveel

Erik Borgman

Lees meer

Erik Borgman (1957, Amsterdam) is hoogleraar publieke theologie. Erik is rooms-katholiek en sinds 1999 geprofest lekendominicaan. Hij is gehuwd, vader van twee dochters en grootvader van twee kleinzoons. Hij is adviseur en columnist van de Bezieling. Enkele publicaties: … want de plaats waarop je staat is heilige grond (2008); Overlopen naar de barbaren (2011), Waar blijft de kerk (2015); Leven van wat komt (2017); Zielen winnen (2017); Alle dingen nieuw (2020) en De school als bouwplaats (2021). Zijn motto: “Ik probeer te leven vanuit het geloof dat waar we ook zijn, ons leven met Christus verborgen is in God (vgl. Kolossenzen. 3,3).”

Reacties

  1. Twee vragen: (1)- bestaan wij bij de gratie van het plezier dat God in ons heeft, of bestaat God bij de gratie van het plezier dat wij in God hebben, een plezier dat zo groot is dat wij het telkens weer met Hem proberen?
    (2)-Heeft God plezier als wij het moeilijk hebben, als wij honger hebben of pijn?

    Zelf blijf ik geloven in een God die mens geworden is in Jezus, en die (daardoor) weet wat honger is en pijn. Een God die met ons meelijdt en die op ons wacht als wij in het spoor van Jezus tot Hem komen en onze eigen levensbeker leeg gedronken hebben. In die levensbeker zit ook die taak of die roeping waaraan jij als persoon gehoor geeft.

  2. De modieuze term handelsreiziger heeft niet mijn voorkeur en vind ik in hoge mate ongepast..
    Een (handels)reiziger is iemand die zijn (koop)waar aanbiedt in ruil voor geld en hij doet dat niet vanuit een vast verkooppunt (winkel) maar al reizend. Wordt het geloof, volgens Borgman) door de handelsreiziger aangeboden in ruil voor geld ?............
    Geloofsverkondiging zou toch wat anders kunnen en moeten zijn.
    Geef mij dan maar de oude vertrouwde termen zendeling of missionaris.
    Reizigers voor God zijn gezonden met een zending of missie en hebben geen handeltje !!!!!!!!!!!!!
    Marcellinus Bruins

  3. Meent de heer Borgman dit nou echt wat hij allemaal schrijft ?
    Waarom spreekt Borgman in de pluralis majestatis?
    Citaat "maar juist omdat we niet langer in een omvattende ordening geloven etc."
    Namens wie spreekt Borgman dat hij de term "we"gebruiken ?
    Hij gelooft dus niet in een omvattende ordening (afgezien van alles wat in en met treinen te maken heeft).
    Uit de geschiedenis is bekend dat grootse werken kunnen ontstaan uit een idee of droom (nog geen gerealiseerd idee).. Rommel in treinen heeft daarmee niets te maken.
    En de uitspraak van Borgman onder Theatraal bis: dat het "voortbrengen van een menselijk kind" een "kleine tragedie" is zal mogelijk voortgekomen zijn uit een nachtelijke depressie.
    Ik raad de heer Borgman aan om op zijn terugreizen in de treinen een oogje dicht te doen en uit te rusten. Dan sta je 's ochtends weer gezond op.
    Marcellinus Bruins

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Verder lezen

Meer van 

Over de Bezieling

De Bezieling is een gratis online kwaliteitsmagazine voor mensen die op zoek zijn naar inspiratie, bemoediging en ankerpunten in het leven en daarbij nieuwsgierig zijn naar wat de christelijke traditie te bieden heeft.

Aanmelding nieuwsbrief

Ja, ik wil op de hoogte blijven van nieuwe artikelen op de Bezieling!

Boekenladder

Van Kribbe tot Kerststal. Franciscus van Assisi en de eerst levende kerststal Adveniat, 168 blz., € 9,99 (of € 4,- vanaf 100 exemplaren)
Nikolaas Sintobin Hoe oude wijsheid jouw leven in bloei zet KokBoekencentrum/Lannoo, 2023, 173 blz., € 20,-.
Marinus van den Berg Spreken en luisteren met je hart Ark Media, 2023, 130 blz., € 17,99.
Lammert de Hoop (red.) Reis naar de stilte Adveniat, 112 blz., € 19,95
Paus Franciscus Encycliek van paus Franciscus over broederschap en sociale vriendschap. Adveniat, € 15,-.

Direct Doneren

cross