Hoe ga je als docent om met leerlingen die ongenuanceerde meningen ventileren over geloof of ethische kwesties? Negeren? Verontwaardigd er tegen in gaan? Annemarie Scheerboom, sinds kort biologiedocent, ontdekte de kracht van 'doorvragen' en een open gesprek aangaan.

Door Annemarie van Diepen-Scheerboom

Bij mijn nieuwe baan als biologiedocente op een middelbare privéschool moet ik af en toe ook huiswerk van andere vakken aftekenen. Zo was er laatst een leerling die maatschappijleer moest laten aftekenen. Hij had een paragraaf over politieke stromingen moeten lezen en om te laten zien dat hij dit ook daadwerkelijk gedaan had, begon hij mij een korte samenvatting te vertellen. Nadat hij de linkse en rechtse partijen neutraal had omschreven, waren de christelijke partijen aan de beurt. Deze kregen een vette stempel: zij waren maar gek, vond hij.

Als docent stuit me zo’n mening sowieso tegen de borst, omdat ze weinig genuanceerd is en als hardcore katholiek raakte zij mij natuurlijk extra diep. Hoe te reageren? Negeren is een optie, strak voor je uitkijken en het gewoon lekker over je kant laten gaan. De veilige weg, want wie passief blijft kan zich minder snel ergens aan branden. De confrontatie opzoeken kan natuurlijk ook, met als risico dat je helemaal afgebrand wordt. Om me echter niet te laten weerhouden om het goede te doen, hielp het me om helemaal geen mogelijke risico’s af te wegen. Met verrassende resultaten.

Ouderwets

Na van de verontwaardiging bekomen te zijn, vroeg ik de leerling waarom hij christelijke politiek ‘maar gek’ vond. “Omdat zij werken vanuit de Bijbel en die is ouderwets”, was zijn antwoord. “De Bijbel is in ieder geval heel oud, maar betekent dat dan ook dat hij ouderwets is?, vroeg ik hem. “Ja, want de christelijke partijen zijn bijvoorbeeld tegen abortus.”

Hij liet mij een tabelletje zien waarin een aantal standpunten stonden beschreven van de diverse politieke stromingen. Ik vroeg wat hij dan van abortus vond. “Nou, als een zestienjarig meisje zwanger wordt en ze het kindje niet wil, mag ze hem best ditchen. Dat is het recht van de vrouw.”

Oké, alweer de keuze: wel of niet ingaan op deze ongelooflijk ongenuanceerde mening. Ik besloot weer om slechts dóór te vragen. De leerling betrok een aantal andere leerlingen bij het gesprek en al gauw hadden we een heel open en interessant groepsgesprek.

Leuke schooldag

Omdat de werktijd van de leerlingen er alweer opzat, moesten we het gesprek op een gegeven moment beëindigen. Toen de leerling bij wie dit allemaal begon de ruimte uitliep, vertelde hij me dat hij het een leuke schooldag vond. Hij vond de zienswijzen die ik naar voren bracht in de abortuskwestie interessant en zou er nog eens over nadenken.

Ik vond het in het begin best spannend om bij de leerling door te vragen - want meningen ter discussie stellen over thema’s als christendom en abortus wordt je vaak niet in dank afgenomen. Maar ik had er geen spijt van. Zelden heb ik een leerling zo actief met de ‘leerstof’ bezig gezien.