Psychologe Machteld Stakelbeek schreef een fris en licht boek over de dood. Naast informatie over het sterven en filosofische overpeinzingen, bevat het boek ook levenslessen.  "Zo helder en treffend heb ik levenskunst nog niet eerder samengevat gezien", zegt Lisette Thooft. "Een prachtig boek, geschikt voor iedereen die weleens geboren is en er dus met een gerust hart vanuit kan gaan dat hij een keer dood gaat."

Door Lisette Thooft

De dood is geen taboe meer als gespreksonderwerp en thema voor bezinning. Dat je ook fris en licht over de dood kunt schrijven, bewijst psychologe Machteld Stakelbeek met haar boek Dag dood, tot later.

“De dood is psychologisch juist gezien niet het eind, maar het doel van het leven”, moet de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung ooit gezegd hebben. Van mijn ex-echtgenoot, antroposoof, hoorde ik voor het eerst over de vergelijking van een mensenleven met het groeiproces van een plant. Het tot bloei komen van de bloem wordt in die vergelijking gezien als het moment van sterven: pas dan wordt helemaal zichtbaar wie je was, wat je in je had. Luisterend naar de toespraken bij een uitvaart heb je altijd wel een moment van verbazing: hé, hield ze zoveel van trompetmuziek? Nooit geweten dat hij zo’n toegewijde vrijwilliger was. Goh, dat ze die grappige en ondeugende kant ook in zich had… Het hele palet ontvouwt zich. Daarna, zei mijn vroegere man, komen er wezens uit een andere dimensie – bij de bloemen de wind, de insecten, bij de mens de geest, de engelen – die de zaden verspreiden van deze ene bloem. Dat wat je nalaat als je doodgaat; je geestelijke erfenis.

Daarom was ik ook zo getroffen door de trailer die Machteld Stakelbeek liet maken voor haar nieuwe boek Dag dood, tot later: (Zie boven.) Niet alleen mooi gemaakt, dat filmpje, maar ook diepzinnig en ontroerend: zó zal het zijn als ik sterf, zó zullen mijn daden en woorden uitwaaieren over de wereld.

Brief

Het boek, ondertiteld Een verkenningsgids voor de levenden heeft ook die kwaliteit van eenvoud en diepte. Het begint met een brief aan de dood, “Beste Dood, wat kwam je vaak langs de laatste tijd…” Want dat was de aanleiding, schrijft de auteur, waarom ze zich op dit onderwerp stortte: er stierven in korte tijd enkele dierbare mensen, sommigen nog heel jong. “Er gebeuren bijzondere dingen als jij langskomt, Dood. Iedereen is lief en zacht en staat open voor elkaar. Aan de rand van de dood stroomt de liefde harder, heb ik gemerkt.”

Het boek eindigt met een brief van de Dood: “Beste Machteld, dank voor je brief” met prachtige zinnen als: “Ik kom stipt op tijd, dat beloof ik. Tot dat moment heb je iedere dag weer een heel leven voor je.” En “Blijf niet tobben over mij. Ik ben slechts degene die het licht aandoet aan het eind van het feest. Het licht kan even wennen zijn, maar is vertrouwd.”

Helder en treffend

Het boek behandelt in drie delen ‘Aardse zaken’ – met heel veel informatie hoe het sterven zoal gaat; ‘Hemelse zaken’ – filosofische overpeinzingen en zienswijzen over het leven na de dood; en ‘Levenslessen’ – wat je kunt leren van het feit dat we allemaal doodgaan. De titels van die hoofdstukken zijn: 1. Word wakker, 2. Sta op, 3. Maak er wat van, 4. Ruim op, en 5. Rust uit. Zo helder en treffend heb ik levenskunst nog niet eerder samengevat gezien.

Kortom een prachtig boek, geschikt voor iedereen die weleens geboren is en er dus met een gerust hart vanuit kan gaan dat hij een keer dood gaat. En, lijkt me, perfect voor leeskringen en studiegroepjes, om de vele vragen die Stakelbeek stelt te toetsen aan de eigen overtuigingen, twijfels, angst en hoop rond het sterven. Je zou er bijna zin in krijgen.