Het corona-nieuws en de daarbij horende maatregelen blijven zich op dringen, hoe graag we er ook vanaf willen. Inmiddels is er sprake van een tweede golf. Wat is 'het eerlijke verhaal' bij deze omstandigheden, vraagt René Grotenhuis. Dat verhaal is steeds moeilijker over het voetlicht te krijgen, gezien de spanning tussen wat moet en wat maatschappelijk kan.

Door René Grotenhuis

Dezer dagen stuit ik nogal eens op een reclamefilmpje van Beter horen. Het gaat over een man die werkt in een dierentuin en vertelt dat hij niet zonder zijn gehoorapparaat kan. Bij beter horen, zo vertelt hij, vertellen ze het eerlijke verhaal. Namelijk dat je er niet alles van mag verwachten.

Nu spreekt het filmpje mij vast aan omdat ik ook al enkele jaren aan beide oren zo’n apparaat gebruik. Het heeft lang geduurd voordat ik eraan gewend was en ik mijzelf de discipline had opgelegd om het elke dag te gebruiken. Want inderdaad, het is niet altijd aangenaam.

Maar het filmpje haakte ook bij mij omdat ik zie hoe we als samenleving worstelen met de heropleving van de corona-epidemie en het eerlijke verhaal dat daarbij hoort. Al een aantal weken speelt het begrip ‘tweede golf’ een terugkerende rol in de berichtgeving. Zitten we er al in of nog niet? Staan we op een kantelpunt? Pas deze week werd het ook als zodanig erkend door Jaap van Dissel: dit is de tweede golf.

Zwaard van Damocles

Het is onvermijdelijk dat dan ook de vraag opkomt welke maatregelen daarbij horen. Ik krijg sterk de indruk dat er een grote huiver is om daar eerlijk over te zijn: willen we het tij keren dan moeten we voor een flink deel terug naar de lockdown zoals we die in april en mei hebben gekend. Dat werkte toen heel effectief en relatief snel: begin juni was het virus bijna onder controle. De dreiging dat we terugkeren naar strengere maatregelen hangt als een zwaard van Damocles boven de samenleving, maar iedereen probeert het zwaard nog even te laten hangen. De toenemende weerstand in de samenleving tegen de Coronamaatregelen, de voelbare weerzin tegen de opgelegde beperkingen en de dreiging van nieuwe economische klappen lijkt een flinke belemmering om te doen wat, op basis van onze kennis en ervaringen, nodig zou zijn. We weten misschien wel wat we moeten doen, maar het draagvlak daarvoor is zo afgebrokkeld dat we die stappen niet zetten. Misschien is dat wel het eerlijke verhaal: de spanning tussen wat moet en wat maatschappelijk gezien kan.

Nu het gat tussen die beide steeds groter wordt, springt iedereen in die ruimte. In de politiek is de kamerbrede steun voor het beleid afgebrokkeld, de influencers op sociale media profileren zich, belangengroepen vuren de nodige schoten voor de boeg af om verdere maatregelen te voorkomen die hun sector zouden raken. Bij gebrek aan een gemeenschappelijk verhaal maakt in onze postmoderne samenleving iedereen zijn eigen verhaal en ontwikkelt bijpassend gedrag. Ik hoorde van een directeur van een maatschappelijke organisatie dat enkele van zijn medewerkers zich in het gebouw van zijn organisatie niet meer willen houden aan de coronamaatregelen. In arren moede besloot hij om opnieuw af te kondigen dat iedereen thuis moet werken.

Fratelli Tutti

Ik vermoed dat de komende tijd nog wel eens spannend zou kunnen worden voor de democratische cultuur en spelregels in onze samenleving

Misschien blijft het wel een periode van pappen en nathouden in de hoop dat we begin volgend jaar een vaccin hebben en in de hoop dat de ziekenhuizen in de tussentijd niet vollopen met coronapatiënten waardoor ook alle andere zorg er opnieuw onder moet lijden.

Ik hoop dat de aangekondigde encycliek van paus Franciscus (Fratelli Tutti verschijnt op 3 oktober) en waarvan verwacht wordt dat hij op de coronapandemie ingaat, troost en bemoediging brengt. Maar Franciscus kennende uit eerdere geschriften, zal hij het niet nalaten de vinger op de zere plek te leggen. Ik hoop en verwacht een eerlijk verhaal.

----------------------------------

Bron illustratie: RIVM