'Gewone taal' is kenmerkend voor het catechismusbrede boek 'Elke dag één rozijn'. De auteurs bieden bezinningsteksten voor elke dag van het jaar. Hapklare brokjes moderne theologie. Zij zoeken daarbij een evenwicht tussen een rationele verklaring van het wonderbaarlijke en de mysterievolle gelaagdheid van het religieuze.

Door Theo van de Kerkhof

Elke dag één rozijn heet het boek met overdenkingsteksten van Huub Schumacher en Bas Rentmeester. Meditatieve teksten voor elke dag van het jaar. Bij de titel moest ik even aan de mindfulnessoefening denken waarbij je heel aandachtig een rozijn bekijkt, voelt, proeft, etc. Maar het boek rept niet over mindfulness. In het voorwoord spreekt kerkhistoricus Peter Nissen van een rozijnenkwekerij waar de auteurs wonen. Wat de lezer zich daarbij precies moet voorstellen wordt niet geheel duidelijk.

Hoe dan ook: de auteurs, leden van een kleine religieuze leefgemeenschap, zijn gepokt en gemazeld in het helder en eenvoudig verwoorden van hedendaagse manieren van christelijk geloven. Dat dit geloof te vinden is in het alledaagse en te verbinden met het moderne leven, dat is wat de auteurs invoelbaar willen maken en waarin zij zeer bedreven zijn.

Gewone taal

Huub Schumacher geeft retraites en lezingen en publiceert over geloofsverdieping en geloofsvernieuwing. De auteurs publiceerden al eerder gezamenlijk, onder meer de vierdelige serie In gewone taal gezegd. ‘Gewone taal’ is zeker ook een kenmerk van Elke dag één rozijn. Het boek bevat 366 overdenkingsteksten – voor elke dag van het jaar één plus een voor het schrikkeljaar. Het zijn gedachten die luchtig zijn, maar tegelijk verdieping geven en de lezer kunnen inspireren. “Teksten ook om over door te praten bijvoorbeeld in zingevingsgesprekken of pastorale zorg of om een bijeenkomst mee te openen”, aldus de achterflap. Kortom: Voedsel voor de geest zoals de ondertitel luidt. Serieus, doorwrocht, maar niet te zwaar: hapjes moderne theologie voor dagelijks gebruik.

De teksten sluiten zoveel mogelijk aan bij het liturgische jaar: veertigdagentijd, Goede week, Pasen, Hemelvaart, Pinksteren etc. maar ook minder bekende kerkelijke feestdagen, zoals Maria Boodschap (29 maart, negen maanden voor Kerstmis) en Beloken Pasen (zondag na Pasen) zijn kapstokken om een meditatie aan op te hangen. Daar doorheen zijn thema’s geweven als: menszijn, bidden, Maria, eucharistie, Bijbel, God, geloven. Met zijn ruim 400 pagina’s is dit een catechismusbreed boek.

Balans

Inhoudelijk staat het boek dicht bij een moderne, meer vrijzinnige, twintigste-eeuwse theologie, waarbij de auteurs een balans zoeken tussen enerzijds een rationeel verklarende benadering van het wonderbaarlijke en anderzijds de mysterievolle gelaagdheid van het religieuze. Zo is de verrijzenis van Jezus enerzijds het voortleven van zijn ‘radicale liefdesinzet’ in andere mensen en heet de opstanding ‘opstaan uit een doodse situatie’, hier en nu vóór de dood. Maar anderzijds lezen we ook dat de ‘Liefde altijd overwint’, dat ‘God sterker is dan de dood’ en van de verschijningsverhalen wordt gezegd dat zij ‘twee kanten’ behartigen: “het is dezelfde Jezus van vóór Goede Vrijdag die ons tegemoet komt, maar nu vanuit een volstrekt nieuwe bestaanswijze.”

Aandacht

Religieus jargon hebben de auteurs, aan het trefwoordenregister te zien, welbewust links laten liggen. Beelden en woordkeuze zijn steeds uit het alledaagse leven gegrepen. Een woord als annunciatie zul je niet tegenkomen, wel ‘boodschappen doen bij de supermarkt’ om zo de boodschap van de engel Gabriel aan Maria te introduceren.

Elke dag één rozijn biedt meditatieve teksten die vragen om aandacht en bezinking. Zo komt het boek toch nog in de buurt van de rozijnoefening uit het mindfulnesscircuit en wordt wellicht onbedoeld een brug geslagen naar de nieuwe spiritualiteit.

-------------------

Huub Schumacher en Bas Rentmeester, Elke dag één rozijn. Voedsel voor de geest, Berne Media (2018), 415 Blz., € 29,90.