Prominente christenen kozen hun favoriete figuur uit de kerststal. In het gebedenboek ‘Van Donker naar Licht’ geven zij een korte toelichting op die keuzen vergezeld van een passend gebed. Met bijdragen van onder meer Herman Finkers, Anselm Grün, Antoine Bodar, Erik Borgman, Thomas Quartier, Leo Fijen, Gerard de Korte.

Door Theo van de Kerkhof

‘Tussen licht en donker’ is het openingsgebed (zie hieronder)  waarmee de bundel met gebeden en korte overwegingen bij het kerstfeest en de periode daar naartoe opent. God, / tussen licht en donker verloopt ons leven. / Neem ons op in uw stilte / en verblijd ons met uw vriendelijk licht.

Eenvoudig en origineel

Gebedenboek rond de kerststal luidt de ondertitel van het boek, dat een regelrechte bestseller blijkt te zijn (inmiddels vierde druk). De opzet is even eenvoudig als origineel. Bijna 800 jaar na de eerste levende kerststal van Franciscus van Assisi kozen prominente christenen hun favoriete figuur uit de kerststal, met een korte toelichting en een passend gebed. Dat is de formule van dit gebedenboek.

Herman Finkers (overigens alleen met een gebed), Anselm Grün, Antoine Bodar, Erik Borgman, Thomas Quartier, Leo Fijen, Gerard de Korte  – om enkele bekendere namen te noemen – ze werkten allemaal mee. Een protestantse bijdrage is er onder andere van René de Reuver, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland.

Heilige grond

De benadering heeft iets ontwapenends. Zo betuigt de ernstig zieke bisschop van Roermond, Harrie Smeets, zijn bijzondere sympathie voor de ezel. Maria en haar ongeboren kind dragend bepaalde hij niet zijn eigen route, maar ging hij de weg die hem gewezen werd. "Rustig voortgaand, stap voor stap, werkte hij op z'n eigen manier mee aan de menswording van de Messias."

Franciscaan Fer van der Reijken identificeert zich met de voederbak, “die het Kind draag, omgeeft, warm houdt en koestert.” De voorkeur van zuster Angela Holleboom, abdis van het clarissenklooster in Megen, gaat uit naar de kerstengel boven de kribbe, die als het ware de situatie boven haar alledaagsheid uittilt en ons de ogen open: “We zien het in onze tijd immers zo vaak: mensen onderweg voor wie geen plaats is in de herberg van onze maatschappij." De engel houdt ons bij de les,  markeert het bijzondere in het gewone, en duidt zo wat wij hier zien: "Dit is heilige grond, in dit Kind raken hemel en aarde elkaar.” 'Dit Kind' staat dan voor alle mensen, die in hun menselijke kwetsbaarheid ons hart aanspreken.

Voor iedereen

De belangstelling voor het boek is opvallend. Heeft dat te maken met de huidige crisistijd die doet verlangen naar een nieuw visioen? “Het donker van alle dag vraagt om het licht van Christus in de kribbe”, schrijft Leo Fijen in zijn voorwoord. Of is het vooral de laagdrempelige toegang tot gebed? Door ons te wagen aan het specifieke taalveld van het gebed, wagen we ons over een grens heen naar een specifieke sfeer van leven, waarnaar het hart verlangt en die uiteindelijk alleen langs de weg van het hart toegankelijk is. Het boek wil bemoediging bieden aan “iedere christen en elke zoeker”, schrijft Fijen. “Het licht van het kind in de kribbe is er voor iedereen, wie je ook bent in het leven, hoe het je ook vergaat in deze crisis.”

Van donker naar licht. Gebeden rond de kerststal, Adveniat, 176 blz., € 9,99 (vanaf 100 exemplaren, € 4,- per stuk)

Tussen licht en donker

Nu het kouder wordt
en het licht verzwakt,
bidden wij
dat wij warmte geven en warmte ontvangen
en dat ons nooit mag ontbreken
het licht van vriendschap en liefde
waarin we elkaar herkennen.
Nu de avonden langer worden,
bidden wij
dat wij de tijd gebruiken
om tot onszelf te komen,
anderen te ontmoeten
en te naderen tot God.
Nu het jaar naar de winter keert,
bidden wij om dankbaarheid
voor alle vruchten van onze herfst
en dat wij afscheid leren nemen.
God,
tussen licht en donker
verloopt ons leven.
Neem ons op in uw stilte
en verblijd ons
met uw vriendelijk licht.
Jezus, onze Heer.

Frans Cromphout sj
(Uit: Piet Thomas, Groot gebedenboek, Lannoo; Callenbach, 1995)