Bijna de hele dag zat Marinus van den Berg aan de tv gekluisterd bij de begrafenis van 'The Queen', ver-weg-dichtbij in het hart van velen. "Het was vandaag alsof zelfs de dingen in mijn huis steeds stiller werden. Ik werd vooral ook zelf steeds stiller van al die schoonheid die zo troostend is."
Door Marinus van den Berg
Terwijl de auto waarin de kist met haar onderweg was naar kasteel Windsor, maakte ik mijn dagelijkse ommetje over de Rotterdamse bruggen. Vanaf elf uur had ik gekeken. Ik was weer op tijd terug om de aankomst en de dienst in de St George's Chapel van Windsor Castle te zien.
Ik voel een zekere terughoudendheid om, daartoe gevraagd, een mening te geven over het afscheid van een vrouw, koningin Elizabeth II, die als verbindend werd ervaren omdat ze haar mening wist te verbergen.
Het was vandaag alsof zelfs de dingen in mijn huis steeds stiller werden. Ik had mijn huispaaskaars aangestoken. Ik werd vooral ook zelf steeds stiller van al die schoonheid die zo troostend is: de ramen met al dat veelkleurig licht, al die mensen langs de weg, al die bloemen op de gazons, de gekozen gezangen en liederen.
Ik keek naar de dragers die tot in de oogwimpers gespannen waren. Jongemannen die deze oude dame naar haar laatste rustplaats droegen. Ik heb een zwak voor jonge dragers, mannen en vrouwen. Het geeft me vertrouwen in de toekomst. Ik werd geraakt door de traagheid. Geen spoor van haast. Schrok soms van de saluutschoten, vaarwelschoten, die bijdroegen aan het besef dat dit geen Hollywood-productie was, maar ging over een geliefd mens die ver-weg-dichtbij in het hart van velen was. Er sloeg telkens een klok voor al haar levensjaren: het is waar wat bijna nog niet te geloven is.
Ik zag onze koning en koningin en onze vorige koningin op een prominente plaats. Tijdens mijn ommetje dacht ik dat we de koning en de koningin morgen weer zullen zien bij de troonrede. Zou het Engelse koningshuis mede daarom voor deze dag gekozen hebben om hen niet in verlegenheid te brengen. Zeggen 'dat het niet in je agenda past' is een schoffering van recente datum. Hij hoefde dat nu niet te zeggen want hij was niet uitgenodigd.
Hij liet wel bommen vallen bij een kerncentrale in de Oekraïne. Het was me ontgaan maar zag het op het zes uur journaal. Ik wilde het niet horen want ik was nog in die wereld die vol van zachtheid en respect afscheid nam. Ik luisterde naar psalmen, liederen en hymnen. Ze waren uit het oudere liedboek waar zij van hield, wat velen herkenden en de kans gaf om mee te zingen. “Dit is wat de Engelsen verwachten”, zei een anglicaanse collega-priester, een vrouw die als reverend werd aangesproken, die de hele dag in de studio was.
Ik las in de vertaling van een van de liederen over de tijd waarin we vrij zullen zijn van onze verblinding. Ik dacht aan dat lied van Huub Oosterhuis: 'Ken je mij'. Onder meer door zijn dochter gezongen. Een kernlied. Een nieuwe taal die we ook nodig hebben. Zal de nieuwe koning die ineens van weeskind koning werd en toegezongen werd met “God save the King”, zich kunnen verbinden met al die mensen langs de kant en al die mensen die er in een pub hun feestje van maakten? Zal hij ook hun koning zijn in deze bizarre tijd en dit land met zijn Brexit.
Juist gisteren las ik het derde boek van langeafstandswandelaar en schrijfster Raynor Winn, die bekend werd met haar boek Het zoutpad. Landlijnen heet haar derde boek, dat op een bijzondere manier over hoop gaat in een bizarre tijd waarin alles in afbraak lijkt: degeneratie.
Op het einde van de dienst in Windsor werd er een stok gebroken. Ik dacht aan de woorden op mijn wens gelezen bij mijn priesterwijding in 1977: 'Gij zult het geknakte riet niet breken, de kwijnende vlaspit niet doven.' Die woorden gaan over de bescherming van de kwetsbaarsten. Hoeveel kwetsbaren stonden er langs de route? In de ochtend schreef de man van mijn nicht me me dat hij innerlijk beroerd was over de berichten in de Volkskrant over de gefolterde mensen in de Oekraïne en de foto’s van massagraven in een bos. Wat kan ik zeggen over deze dag? Ik heb veel moois gehoord en gezien. Ik was bijna een dag in een wereld die ik niet ken. Ik stuurde de man van mijn nicht wat ik een week eerder schreef: de kleine vlam van de hoop
DE KLEINE VLAM VAN DE HOOP
Er groeide een nieuwe hoop
dat de oorlog niet meer won
dat soldaten werden ontwapend
dat ieder weer in zijn eigen land en huis kon wonen
Er groeide een nieuwe hoop
dat de doden een waardig graf krijgen
dat de huizen in de winter warm zullen zijn
dat nergens mensen buiten moeten slapen
Er groeide een nieuwe hoop
dat oorlogstaal aan het minderen was
dat de tafels werden klaargemaakt
dat overleg weer opgestart zal worden
Er groeide een nieuwe hoop
dat vertrouwen gaat winnen van wantrouwen
dat het graan weer veilig vervoerd kan worden
dat er weer aan herstel en opbouw wordt gewerkt
De kleine vlam van de hoop laat zich niet doven.
Marinus van den Berg
Trakteer de redactie op een kopje koffie
