Drie jaar geleden overleed de Haarlemse pastor Jurjen Beumer. Hij was auteur van spirituele boeken met een maatschappelijke inslag. Zijn werk is nog steeds van belang, vindt Marinus van den Berg omdat compassie, barmhartigheid en empathie meer dan ooit van belang zijn. Een aanbevolen ontmoeting.

Door Marinus van den Berg

Ontmoetingen kunnen je leven op een ander spoor brengen. Dat zie je later vaak scherper dan op het moment van die ontmoeting. Op het moment zelf kan een ontmoeting zijn als een begin van een stroom die pas later een grote rivier wordt. Een tegenwindje die een storm wordt.

Bidkindje

Ze vertelde van haar veilige en beschermde godsdienstige opvoeding, die haar bijbracht dat God er altijd is. Ze had een bidkindje geadopteerd in Moldavië. Ze ontmoette hem op haar vijftiende, een verstandelijk gehandicapt kind in een kindertehuis waar haar zus werkte. Hij had een uur op zijn potje moeten zitten voordat iemand hem kon helpen. Terug naar huis met haar ouders moest ze alsmaar huilen. Wat ze gezien had verwarde haar en ze eiste bijna van God om te laten weten waar Hij was.

Nu is zij, Marjolijn de Waal, predikante in een PKN-gemeente. Ze geeft catechesatie en probeert dat op een moderne wijze te doen. Ze liep stage bij dominee Jurjen Beumer in Haarlem bij Stem in de Stad, een Oecumenisch Diaconaal Centrum. Vorig jaar was ze met haar jonge catechesanten naar Stem in de Stad gegaan. Ze hadden deelgenomen aan het uitdelen van maaltijden en ze hadden ook gegeten met de mensen die daar enkele malen per week kunnen eten. Ze hadden gehaktballen rondgedeeld maar toen bleek dat er niet voldoende waren. Een van de thuisloze zag dat en bood zijn gehaktbal aan.

Een jaar later herinneren deze jongeren zich dat nog. Ze hebben niet zoveel met de bijbelse verhalen en taal over compassie, maar ze waren wel onder de indruk van de toewijding van de vrijwilligers, ze hadden een andere kijk gekregen op mensen die dak- en thuislozen worden genoemd, maar het meest bleef dat verhaal van die gehaktbal bij. Jongeren die thuis geen tekort aan eten kennen, kregen ineens een gehaktbal van iemand die weet had van vele tekorten. Ze ontvingen van iemand die hulp nodig had. Zo een ervaring kan worden tot een stroom die je manier van kijken en doen anders maakt.

Verbindend

Het was Palmzondag 2016, de zondag van het jonge veulen (zie Matteüs, 21, 2). De meeste winkels in Haarlem waren open. In de voormalige vishal naast de op zondag gesloten Grote of St. Bavokerk was een expositie die een fascinerend lijnenspel liet zien. Over grenspalen en overschrijdingen. Ik zag verkeersborden die tegenhouden en die de richting wijzen.

Grenzenoverschrijdend, grenzenverleggend en verbindend, zo kun je het werk van Jurjen Beumer noemen. Jurjen Beumer die veel betekend heeft voor het werk van Henri Nouwen door het in Nederland de aandacht te geven die het verdient. Jurjen Beumer die tal van boeken op zijn naam heeft staan over spiritualiteit en maatschappelijk inzet. Het eerste exemplaar van zijn boek Heeft de regen een vader mocht ik uit zijn handen in ontvangst nemen. Een tijdje geleden las ik dat boek nog eens en schreef een tekst. Die stuurde ik naar Aart Mak van radio Bloemendaal en hij stuurde hem weer naar de vrouw van Jurjen, Wil van Maris, die hem door ziekte in 2013 verloor. Zij schreef me over die jonge predikante die haar scriptie had geschreven over de betekenis van Jurjen Beumer voor het moderne diaconaat. Ze begon met haar persoonlijke verhaal en eindigde met de vraag: voor wie is het gedachtengoed van Jurjen Beumer nu nog belangrijk?

Compassie

In de pauze, tijdens een lezing van Marjolijn de Waal, praatte ik over die vraag met pastoraaltheoloog Gerben Heitink – gelauwerd voor zijn boek Golfslag in de tijd - die Jurjen vele jaren wekelijks heeft ontmoet. We noemden de waarde en de betekenis van compassie, barmhartigheid en empathie. Meer dan ooit van betekenis en waarde in dit tijdsgewricht.

Na de pauze citeerde Wil van Maris uit een preek die haar had geïnspireerd tot het maken van een website www.jurjenbeumer.nl waarop boeken artikelen, gesprekken, teksten en preken van haar man te vinden zijn. In de pauze ontmoette ik ook een moeder die ik eerder had ontmoet bij de Vereniging van ouders met een Vermoord kind. Ze waren natuurlijk niet voor mij gekomen maar als hommage aan Jurjen van wie ze veel steun hadden gehad.

Ziel

God zou uit Nederland verdwijnen volgens het onderzoek. Dat haalde weer alle media. Maar hoe betrouwbaar en hoe representatief is dat onderzoek? Wat zijn de vooronderstellingen van de onderzoekers? Deugen hun vragen nog wel? Of zijn ze een soort pavlovs zoals de onderzoeken van Maurice de Hond wiens uitslagen niet altijd kloppen? Op welk spoor zetten de vragen je? Is het onderzoek niet al teveel gericht op het meetbare en maakbare? Op een beeld van God boven de wereld en niet van God in de wereld in kwetsbare mensen? Als een thuis- en dakloze met een eigen uniek verhaal zijn gehaktbal (dagelijkse brood) geeft aan wie vooral genoeg en zelfs overvloed kennen… dan raakt hij de ziel, een uitgespaarde ruimte zoals in een gitaar. Kan een storm worden. Lees bijvoorbeeld de preek over de ziel

Meer informatie en inspiratie, met veel teksten en preken van Jurjen Beumer, is te vinden op de recent gelanceerde website: www.jurjenbeumer.nl. Zie ook:  www.stemindestad.nl.