“Hoe zou het zijn als vrouwen de macht overnamen van mannen? Dat vraagt de Amerikaanse auteur Naomi Alderman zich af in haar boek 'De macht'. Die vraag prikkelt je fantasie over een betere samenleving”, zegt Devika Partiman over haar favoriete boek. Zij richtte de stichting 'Stem op een Vrouw' op en won de PAX Duif voor haar bijdrage aan het vergroten van de zeggenschap van vrouwen.

Door Cees Veltman

Naomi Alderman, auteur van 'De macht'.

“Dit sciencefictionboek beschrijft een wereld in crisis waarin vrouwen overal ter wereld een superkracht in zichzelf ontdekken. De macht van mannen valt daarbij in het niet. Het is een interessant gedachte-experiment, een persoonlijk verhaal, humoristisch verteld. Heel nuttig en waardevol want als je je geen andere wereld kunt voorstellen waarin we beter met elkaar omgaan, kunnen we er ook niet naartoe werken. Het is fascinerend wat er gebeurt in het boek. Je ziet veel positieve effecten. Er komt een einde aan de onderdrukking van vrouwen. Vrouwen kunnen zich veel vrijer, zelfverzekerder en met minder angst in de wereld bewegen. Dat positieve effect zien we nu in al onze wereld bij vredesonderhandelingen. Die zijn effectiever en duurzamer als er voldoende vrouwen aan tafel zitten. Het perspectief van vrouwen blijkt essentieel te zijn voor duurzame vrede. Een van de personages, Eva, is een spirituele leidsvrouw van een nieuwe religie waarin niet alleen de vader maar ook de moeder belangrijk is. Zo wordt de beleving van religie evenwichtiger. Zij zegt: ‘God houdt van ons allemaal en Zij wil dat we weten dat ze enkel Haar gewaad heeft veranderd. Ze overstijgt het vrouwelijke en mannelijke.’

Eerste vrouwelijke premier

Vrouwelijke rolmodellen zijn belangrijk voor de ontwikkeling en ambities van meisjes en vrouwen. Nu wordt de politieke koers vooral door mannen bepaald en is de macht niet evenwichtig verdeeld tussen mannen en vrouwen. Als je jonge kinderen vraagt een politieke leider te tekenen, tekenen ze bijna altijd mannen. Naarmate de kinderen ouder zijn, tekenen ze nog vaker mannen. Ze zijn afgestompt door de realiteit die ze hebben ontdekt, blijkt uit Amerikaans onderzoek. Als de VVD de verkiezingen op 22 november wint, bestaat de kans dat Nederland voor het eerst een vrouwelijke premier krijgt, Dilan Yesilgöz. Dat is op zichzelf symbolisch van onschatbare waarde, maar dat betekent niet automatisch dat ze inhoudelijk een betere premier zal zijn dan een mannelijke premier. Zal Yesilgöz gendergelijkheid bevorderen bijvoorbeeld?

Het boek is fijn om te lezen, maar ik zie het ook als een waarschuwing. Vrouwen gaan in het boek uiteindelijk hun macht misbruiken, net zoals mannen nu doen. Ze kunnen met de minste vingerbeweging folterende pijnen veroorzaken en zelfs doden. Op langere termijn blijkt in het boek dat vrouwen hun macht niet anders gebruiken dan mannen dat deden, inclusief seksueel en fysiek geweld. Eigen belang en hebzucht worden bepalend.

De conclusie is dat we af moeten van de manier van machtsoefening die we nu kennen. We moeten de macht meer delen. Niemand mag nog overgeleverd zijn aan de goede wil van anderen. Het boek eindigt hoopvol: ‘Daar waar één vrouw en één man ontdekken dat er meer is dan ‘niet over je heen laten lopen’, begint er iets moois.”

Naomi Alderman, ‘De macht’, Atlas Contact, 400 blz., € 15,- e-book € 8,-.