De psalmen staan barstensvol bedroefde en bedrukte zielen. Depressie is van alle tijden. Kennelijk is het leven gewoon heel moeilijk, concludeert Lisette Thooft. Zelf ondervond ze dat mystiek, spiritualiteit en godsvertrouwen het beste medicijn is bij depressie. Naast het besef dat alles voortdurend verandert en het aardse leven gelukkig maar tijdelijk is.

Door Lisette Thooft

“Ik wéét dat je een zenuwinstorting hebt”, zei mijn vriend. “Maar kun je dat niet een beetje ontspannen doen?”

Dit was eind jaren tachtig, ik was in de klassieke crisisleeftijd van halverwege de dertig en ik kon niet ontspannen depressief zijn, nee. Ik kon helemaal niet ontspannen – dat was het 'm nou juist. Ik nam alles bloedserieus, vooral mezelf en mijn sombere, rondjesdraaiende gedachten. Als ik eraan terugdenk, heb ik medelijden met dat arme overspannen vrouwtje dat ik was, maar minstens evenveel met mijn partner en vooral met mijn kindertjes, die ik een gelukkiger moeder had gegund.

Op Blue Monday las ik in de krant dat één op de vijf volwassenen net als ik weleens een depressie heeft. Wereldwijd is het nummer drie op de lijst aandoeningen waaronder wij lijden, na lagerugpijn en hoofdpijn. Al onze welvaart, al onze luxe en comfort, al onze opleiding en kunst en cultuur beschermen ons niet tegen somberheid. Is dat niet vreemd?

Accepteer

Goddank kwam ik destijds met therapeutische hulp weer uit die put en daarna stortte ik me in de mystiek. Goeroe Osho wist hoe je ontspannen met depressie kon omgaan: “Wees gewoon depressief. Accepteer het helemaal en raak er niet gedeprimeerd over.” Want dan merk je namelijk, zei hij, dat gevoelens en gedachten waarover je niet blijft piekeren, vanzelf ook weer verdwijnen. Alles verandert voortdurend.

De Australiër Barry Long, jarenlang mijn spirituele leermeester, was strenger: “Je hebt het recht niet om ongelukkig te zijn,” zei hij letterlijk. “Want het leven is goed.”

Mystiek, spiritualiteit en godsvertrouwen zijn het beste medicijn bij depressie. Als je bijbels georiënteerd bent, lees dan de psalmen. Een vrouw die ik ooit interviewde, vertelde dat ze zichzelf in een depressieve periode elke ochtend toesprak met de beginzin van Psalm 103: “Prijs de Heer, mijn ziel” – en dat hielp. De Psalmen staan barstensvol bedroefde en bedrukte zielen die zich voelen verdorren, die in het stof terneder liggen, dorsten naar de levende God en om hulp roepen vanuit de diepten. Ook toen werden mensen wanhopig van hun eigen sombere gedachterondjes.

Kennelijk is het leven gewoon heel moeilijk. Als je nog keihard aan het knokken bent om te overleven heb je het vaak te druk om dat te beseffen, maar zodra je een plateau van veiligheid hebt bereikt, slaat het besef genadeloos toe: WOEHAAA, wat is het moeilijk, dat mens zijn op Aarde.

Tijdelijk

Mijn ziel werd weerbaarder tegen depressie door mijn onderzoek naar de symbolische betekenis van mythen. Een van de oudste en belangrijkste oerverhalen is dat van de tocht naar de onderwereld, het rijk van de dood. Toen ik er een heleboel van had gelezen, zag ik dat die verhalen verteld zijn vanuit het perspectief van de geestelijke wereld; dat ze met onze ziel meekwamen op onze tocht omlaag, naar deze wereld – die de onderwereld is. Hier in de diepte wachten je onmogelijke opdrachten en aan het eind ga je dood. Dan mag je weer terug naar huis, naar boven. Dat zou ons niet somber hoeven stemmen, integendeel: dat is de beste troost.

Het is allemaal maar tijdelijk, hier. Het gaat allemaal vanzelf weer over. Laten we er maar in ontspannen.