In plaats van 'de week tegen de eenzaamheid' (29 sep. - 6 okt.) spreekt Marinus van den Berg liever van een 'week voor de verbinding'. Hij vraagt aandacht voor wat verbindt en voor wat verbinding kapot maakt. "Vandaag gaat mijn aandacht uit naar de kleine middenstander, naar alle mensen die groeten, die vriendelijk zijn, die vragen 'hoe gaat het met uw vrouw?'"
Door Marinus van den Berg
Mijn aandacht werd getrokken door een bericht over een kleine supermarkt en daarmee naar de kleine middenstanders en de kleine winkels. Ik las over een kleine supermarkt in Kuinre die het niet meer trekt en al zeer binnenkort (1 oktober) sluit. De kleine supermarkten met vaak ook een PostNL-loket, met hard werkende mensen voor wie de winstmarges dun zijn.
Ik hoor ook over buurthuizen die hun deuren sluiten vanwege de stijgende stookkosten. En ook kerken hebben daar last van. Het zijn allemaal plaatsen van ontmoeting waar je koffie kunt drinken, waar je welkom bent of waar er activiteiten zijn. Waar gezongen en gemusiceerd kan worden! Het zijn kleine supermarkten voor lichaam, ziel en geest. Er zijn soms ook soep-ochtenden of een warme maaltijd voor een betaalbare prijs dankzij vrijwilligers. Ook in kerken staan steeds vaker tafels (vaak waar eens kerkbanken stonden). Tafels die mensen samen brengen. Waar opgemerkt wordt dat iemand er niet is? Ziek?
Ik hoor van kerken die aan de eredienst worden onttrokken maar wat is een eredienst? Ik lees van kerken die vluchtelingen een onderdak bieden, plaatsen waar meer kan dan gedacht werd. Ik ken van die kerken die niet de status hebben van een basiliek, die niet onder monumentenzorg vallen, maar die een monument van aandacht voor mensen zijn. Ze vallen soms op door hun eenvoud, lijken soms meer op een schuilschuur waar mensen mogen huilen en schuilen waar de gebeden in de balken hangen.
Dichtbije dienstverlening
Vandaag is mijn aandacht voor de dichtbije dienstverlening, voor de waarde van ontmoeting. In het bijzonder voor wie geen auto rijdt of niet meer kan rijden. Voor wie een pakje wil versturen, een brief wil laten wegen, een postzegel nodig heeft of handgeld wil om een kleinkind iets te kunnen geven: doe ermee wat goed voor je is.
Mijn aandacht is voor de plaatsen waar men elkaar kent, waar men elkaar wil kennen, waar men belangstelling heeft voor elkaar en elkaar groet. Plaatsen waar men tijd heeft voor een praatje, waar je even hulp kunt vragen of je mening kunt toetsen.
Er zijn meer mensen dan beleidsmakers – wat een woord – denken, die hun wijk, hun dorp niet uitkomen. Mensen die op leeftijd zijn gekomen en alleenstaand zijn geworden. Mensen met angsten. Angsten waar ze onder lijden. Mensen die niet lang van huis durven of kunnen zijn vanwege een dementerende thuis, vanwege een zieke die bijna niet meer alleen gelaten kan worden.
Digitale tijdperk
Er zijn meer mensen dan we weten die geen raad weten met het digitale tijdperk, - het digitale tijdperk dreigt de vereenzaming te vergroten. Er zijn mensen voor wie de telefoon een bedreiging is vanwege die vlot pratende energieverkopers die je willen overhalen, mensen die hun huisarts willen zien in levende lijve. Er zijn meer mensen dan we weten die hechten aan een eigen huisarts en niet aan een huisartsenpost waarmee je geen relatie opbouwt. Er zijn meer mensen dan we weten die geen maaltijdbezorgers aan huis willen.
Er zijn meer mensen dan we vermoeden die bang zijn voor de grote wereld met haar haast, haar stinkende drukte en de dagelijkse reclame voor 'Verisure', met zijn nadruk op inbraak. Angst die nog eens versterkt wordt door 'Opsporing verzocht'. Ik schrik regelmatig van de beelden en de beelden die men niet laat zien. Hoe erg kan het zijn. Onbedoelde neveneffecten. KRO-NCRV gaan nu voor 'eerlijker, lichter en groener' nu dit kabinet haar leuze 'Omzien naar elkaar' heeft gekaapt.
Verbinding
Vandaag is mijn aandacht voor de kleine middenstander, voor alle mensen die groeten, die vriendelijk zijn, die vragen hoe gaat het met uw vrouw? Ik houd van dat lied van Oosterhuis: 'Voor kleine mensen bereikbaar…'
Het is in oktober weer de week tegen de eenzaamheid. Ik zou liever spreken van de week voor de verbinding die een jaar lang duurt. Verbindingen die duurzaam zijn en van kwaliteit zijn. Vereenzaming is verlies van verbinding en dat kan ons allemaal raken.
Aandacht voor wie eenzaam zouden zijn (wat niet zomaar te zien is) kan zelfs stigmatiseren. Bovendien gaat het ook om de vraag wat bevordert de sluipende proces van vereenzaming, en wat bevordert verbinding. Wie en wat mijden we en door wie worden we gemeden. Dat is ook een politieke vraag. Elke dag is een dag om verbinding te leggen en te onderhouden. We hebben kleine winkels en supermarkten broodnodig.
Ik herinner mij een gesprek van Marinus met Annmiek Schrijver van de "Verwondering". Daarin gaf hij een nieuwe visie op het 'verwerken' van verdriet. Hij stelde voor om deze emotie te 'verweven' met je leven. Ik denk dat het mogelijk is om elke zogenaamde negatieve emotie te 'verweven' met ons leven. Dit is alleszins menselijker dan het idee dat we elke negatieve emotie kunnen oplossen zoals je een lichtknop omdraait. Knip en mijn angst is verdwenen. Sinds de Verlichting moet immers alles "maakbaar" zijn; menen velen.