Lisette Thooft was verwonderd toen ze het voor het eerst zag. De ontwikkeling van een plant spiegelt onze ontwikkeling als mens. 'Biosoof' Jan Diek van Mansvelt schreef er een boek over: 'Wonderen van ontwikkeling'.

Door Lisette Thooft

Hij noemt zichzelf biosoof, Jan Diek van Mansvelt, voormalig bijzonder hoogleraar Alternatieve landbouw: een filosofische bioloog, zeg maar. Een biosoof verbindt de wijsheid van groeiprocessen in de natuur met onszelf, met de menselijke ontwikkeling. Dat doet deze wijze bioloog in workshops, en nu ook in een prachtig boek getiteld Wonderen van ontwikkeling.

Ik weet nog hoe verrast ik was, de eerste keer dat ik zo’n biosofische workshop bijwoonde. We moeten een plantje gaan zoeken in de tuin en dat met wortel en al uitgraven en meebrengen. Daarna halen we het plantje uit elkaar en leggen het op een tafel in de volgorde waarin het is gegroeid. De stengel met wortels aan de ene kant en een bloem aan de andere kant. En alle bladeren netjes gerangschikt langs die ‘tijdlijn’: de eerstgeboren blaadjes zijn klein, dan worden ze groter en breder, en de laatste worden weer steeds kleiner.

'Knopen'

En dan komt het moment van verrassing: dit gaat niet alleen over een plantje, het gaat over mij! Het gaat over mijn leven, mijn ontwikkeling als mens. Want net als een plant groei ik eerst in het donker, de baarmoeder, voor ik tevoorschijn kom. Dan word ik groter en sterker, en zoals Van Mansvelt laat zien: ook wij groeien, net als planten, door ‘knopen’ – crises, zullen we maar zeggen.

Daarna krimp ik weer ineen, maar niet zoals in mijn jeugd: er is iets veranderd. Bij planten zijn de bovenste – de ‘oudste’ – blaadjes weliswaar kleiner dan de jongste, maar ze zijn ook complexer en intenser. Als het een medicinaal plantje is, bijvoorbeeld, hebben de bovenste blaadjes de meeste genezingskracht. Dat is bij ons ook zo als we ouder worden: we worden fysiek minder vitaal, maar we hebben over het algemeen meer inhoud, meer wijsheid, meer diepgang.

Bloem

En de bloem? “De bloem is het eind van de groei,” zegt Van Mansvelt. “Dan zie je pas helemaal wie de plant is. Net zoals we bij een uitvaart vaak een completer beeld krijgen van wie deze mens was, door alle verhalen die over hem of haar worden verteld.”

De bloem als dood? Het is een schokje, maar ik kende al de uitspraak van de Zwitserse psychiater Jung: “De dood is psychologisch juist gezien niet het eind, maar het doel van het leven.” En Van Mansvelt kan er meeslepend over praten – hoe er wezens komen uit een andere dimensie, bijen, hommels, vlinders, die het stuifmeel, de essentie, van de plant meenemen de lucht in en ergens anders deponeren waar het zorgt voor nieuw leven, nieuwe inspiratie zou je kunnen zeggen. Zoals ook onze essentie wordt meegenomen naar een ander niveau, na de dood.

Wonder

Het verhaal is te groot voor een column, en ook in een workshop krijg je alleen maar een glimp van het wonder – hoe de ontwikkeling van plant onze ontwikkeling als mens spiegelt, en wat we daarvan kunnen leren. Dus goed dat er nu ook een boek is.

Het bevat talloze foto’s van zulke plantenreeksen, en plaatjes die de menselijke ontwikkeling laten zien in de tijd. Een rijk, wonderschoon en inspirerend boek, dat de samenhang in de natuur en onze innige verbinding met de aarde eer aandoet.

--------------------------

Jan Diek van Mansvelt, Wonderen van ontwikkeling, Plant – mens – project, uitgeverij Van Warven, Kampen, € 19,95.

Foto's uit het boek Wonderen van ontwikkeling (fotograaf: Gerda Peters).