Waarom kom ik er niet toe te doen wat ik wil doen, vraag Annemarie Scheerboom zich af. Gelukkig heeft zij het ‘ui-model’ bij de hand voor zelfonderzoek én ze legt haar probleem voor aan Jezus. “Als je een keertje vastloopt: bidden.”

Door Annemarie van Diepen-Scheerboom

De schone vaat staat al twee dagen onaangeroerd op het aanrecht. Boven wachten twee wassenmanden erop om gevouwen te worden. In de badkamer hangt een plaswas van een kindje dat het hele bed onder geplast heeft. Er hangt ook nog een andere was die inmiddels droog is, maar nog niet afgehaald kan worden omdat de wasmanden nog vol met ongevouwen was zitten. De ontbijtspullen staan nog op tafel en kruimels liggen op de grond. Ik hoef me dus niet te vervelen, maar om de een of andere reden komt er geen werk uit mijn vingers. In plaats daarvan val ik uit naar mijn dreumes die in haar onschuld de scheutig morsende drinkbak van de kippen mee naar binnen torst.

Ui-model

Er wordt wel eens gezegd: bid een uur per dag. Heb je het druk? Bid er dan twee. Ik heb de tijd niet bijgehouden, maar op een zeker punt dacht ik: nou ga ik bidden. Die keuze bleef niet onbeloond. Want tijdens het voorleggen van mijn probleem aan Jezus, kwam ineens de leerstof naar boven die ik laatst geleerd had voor mijn coachstudie. Als je namelijk niet het door jezelf gewenste gedrag vertoont, kan je onderzoeken waar dat aan ligt. In mijn situatie was ik niet vooruit te branden om simpele klusjes op te knappen. Met behulp van het ui-model pelde ik laagje voor laagje af om te achterhalen wat daarvan de oorzaak was. Nu zijn er verschillende ui-modellen in omloop. Ik gebruik het model waarbij je de ui (de persoon waar het om gaat) plaatst in een omgeving. Onder de laag die voor de omgeving waarneembaar is, de gedragslaag, liggen een aantal andere lagen. De lagen die de ui dan heeft zijn de volgende:

• Gedrag (alles wat een persoon doet)
• Vaardigheden (of de persoon technisch gezien in staat is bepaald gedrag uit te voeren)
• Overtuigingen (normen en waarden)
• Persoonlijke eigenschappen (aangeboren eigenschappen)
• Zelf (ziel)

De gedragslaag is ook het laagje waarop je zelf kan waarnemen dat er iets niet in de haak is met je. En dat 'niet in de haak zijn' speelt zich af in een van de onderliggende lagen. Kon ik het gewenste gedrag (huishouden doen) soms niet doen omdat er iets aan mijn vaardigheden schortte? Nee, want andere keren was ik prima in staat gebleken om de huishoudelijke klusjes te klaren. Lag het dan aan mijn overtuigingen? Toen bleek dat mijn overtuiging 'het fijn is om orde in huis te hebben' overruled werd door de overtuiging 'dit kan wel even wachten, want ik heb wel wat belangrijkers te doen'. Maar klopte deze overtuiging wel? Nou, eigenlijk niet.

Overleg met Jezus

Wat was nou het geval? Ik was me aan het opwinden omdat we zondag een uitvoering hebben. Ik maakte me zorgen dat mijn medemuzikanten hun partij thuis niet zouden oefenen en dat we daardoor een draak van een uitvoering zouden neerzetten. In overleg met Jezus kwam ik tot de conclusie dat ik niet verantwoordelijk ben voor het wel of niet thuis oefenen van de medemuzikanten en al helemaal niet voor de uitkomst van de uitvoering. Je kunt namelijk allemaal wel je best doen, maar hoe het uiteindelijk wordt, heb je zelf maar voor een deel in de hand. Ik mocht vertrouwen op ‘ik doe mijn best en God doet de rest’. De overtuiging dat ik wel wat beters te doen had, namelijk me zorgen maken over de uitvoering, klopte dus niet en werkte juist contraproductief.

Als je dus een keertje vastloopt: bidden. En Jezus schroomt niet om door te werken in ui-modellen, mensen om je heen, of een gekke gebeurtenis. Bid een uur per dag en als je het druk hebt, bid er twee.