Cijfers tonen klip en klaar aan dat kinderen krijgen vrouwen economisch op achterstand zet. 'Babyboete' heet dat wel. Die negatieve connotatie bij het krijgen en opvoeden van kinderen en zorgtaken in het algemeen zint René Grotenhuis echter niet.  Het versterken van de positie van vrouwen in de publieke sfeer hoeft niet noodzakelijkerwijs gepaard te gaan met het negatief labelen van zorgtaken en -arbeid. Sterker: zorg in brede zin hoort hoger op de maatschappelijke agenda te staan.

Door René Grotenhuis

Een paar weken geleden publiceerde het CBS een rapport waarin het berekend had wat de schade is die vrouwen lijden doordat ze kinderen krijgen. In het spraakgebruik heet dat ‘babyboete’.

Als cijfermatige analyse is er weinig wat eraan ontbreekt. Het brengt in kaart, op basis van patronen en de veelheid aan statistische gegevens die we hebben, wat het effect is van het krijgen van kinderen op het economisch verdienvermogen van vrouwen. En daarvan wordt ook nog eens glashelder aangetoond dat we het hier niet hebben over iets wat een paar jaar duurt, zolang de kinderen klein zijn, en daarna wordt ingehaald; nee: het is een achterstand die vrouwen vervolgens hun leven lang met zich meedragen. Levenslang is ook hier echt levenslang.

Mijn oudste dochter (twee kinderen) kon het onderzoek volmondig beamen. In haar eigen zzp-bestaan (zonder voorzieningen in ouderschaps- en zorgverlof) waren de afgelopen jaren in financiële zin magere jaren geweest.

Economisch delict

Ik bleef haken bij het woord boete. Blijkbaar doe je iets fout als je een baby krijgt, anders zou je daar het woord boete niet voor gebruiken. De tijd en aandacht en energie die vrouwen besteden aan het krijgen en opvoeden van kinderen lijkt improductief en met de connotatie ‘boete’ lijkt het erop alsof we die tijd veel beter hadden kunnen besteden, zowel in het belang van de moeder als in het belang van de samenleving (verloren productieve uren). Door erover te spreken in termen van boete wordt een negatieve werkelijkheid opgeroepen. In de gelijkheidsagenda voor vrouwen wordt het terrein waarop vrouwen altijd de macht hadden (kinderen voortbrengen en opvoeden) nu met negativiteit omgeven. Klaarblijkelijk met de bedoeling macht te veroveren op het terrein (politiek, economie, maatschappelijke status) waarop mannen traditioneel de leidende rol speelden.

Ik begrijp niet zo goed waarom het versterken van de positie van vrouwen in de publieke en maatschappelijke sfeer noodzakelijkerwijs gepaard moet gaan met het negatief labelen van het domein van kinderen krijgen en opvoeden. Je zou nog vrezen dat het krijgen van kinderen in de toekomst een economisch delict wordt omdat het de samenleving berooft van bijdragen aan welvaart en economische groei.

Reproductieve arbeid

Deze wijze van voorstellen sluit aan bij onderwaardering van de zogenaamde reproductieve arbeid. Dat is alles wat we voor elkaar doen om te zorgen dat het leven en wijzelf doorgaan. Dat geldt voor grote dingen als kinderen krijgen maar ook voor de kleine dingen als eten koken, een schoon huis, aandacht en een goede sfeer, die maken dat we de 's ochtends weer met nieuwe energie en frisse zin naar school of aan het werk kunnen gaan. Terwijl de wachtlijsten in de jeugdzorg toenemen, weigeren we stelselmatig om reproductieve arbeid op waarde re schatten. We weten eigenlijk wel hoe belangrijk de eerste jaren van zorgen en opvoeding zijn en dat we met goede kinderopvang en goede jeugdzorg niet kunnen corrigeren wat er in de primaire leefgemeenschap van ouder(s) en kind(eren) is scheef gegroeid. Wie bezorgd is over het maatschappelijk belang en iets verder kijkt dan financieel economische getallen en BNP, zou direct een maatschappelijke agenda voor reproductieve arbeid moeten ontwikkelen.

Zorgtaken

Misschien is het spreken over babyboete een poging om verder te komen in een eerlijke verdeling van zorgtaken tussen vaders en moeders en gaat het erom de economische schade van kinderen krijgen niet eenzijdig bij vrouwen te leggen. Maar die andere, meer gelijke verdeling van zorgtaken lijkt ook bij jonge generaties betrekkelijk weerbarstig met als gevolg dat het merendeel van de zorgtaken, zeker als het gaat om de opvoeding van kinderen, door vrouwen wordt verricht. Het ontmoedigen van genderspecifiek speelgoed, zoals minister Van Engelshoven voorstaat, lijkt me in ieder geval een erg magere bijdrage.